Nederland gaat het zogeheten dronelineproject van Oekraïne volledig financieren. „Het gaat om verkenningsdrones, aanvalsdrones en counterdrones, oftewel drones om andere drones tegen te houden. Alle korteafstandsdrones die nodig zijn op het slagveld”, aldus minister van Defensie Ruben Brekelmans, die met Trouw sprak na zijn bezoek aan Oekraïne, dit weekend.

Bij het dronelineproject, een militair initiatief dat de Oekraïense defensieminister Oemerov in februari aankondigde, worden de beste drone-eenheden van het Oekraïense leger bevoorraad en coherenter ingezet. Zo moet aan het front „een ”kill zone” van 10-15 kilometer diep” ontstaan, „waarin de vijand zich niet kan bewegen zonder verliezen te lijden”, aldus de Oekraïense minister toen.

Het totaalbedrag dat nodig is voor het dronelineproject, 500 miljoen euro, investeert Nederland in Oekraïense bedrijven die de drones maken. „Minister Oemerov is zeer content, want dit is wat ze op dit moment echt op het slagveld nodig hebben”, aldus Brekelmans. Het geld is afkomstig uit de 2 miljard die als steun aan Oekraïne voor volgend jaar begroot was, maar afgelopen week werd doorgeschoven naar dit jaar. Met de extra financiële injectie komt het bedrag dat Nederland investeert in Oekraïense drones op 1,4 miljard.

Waarom drones?

„Na F-16’s zijn drones voor Nederland prioriteit. We spraken de commandant van het oostelijk front, een van de belangrijkste generaals van Oekraïne. Rusland heeft weliswaar meer militairen, wapens en munitie, zei hij, maar als Oekraïne slim gebruikmaakt van drones, zijn ze in staat om Rusland tegen te houden.”

U hebt ook een dronetestveld bezocht. Hoe was dat?

„Dat was indrukwekkend. De drones zoemen om je oren. Wij brengen onze kennis in, maar leren ook hoe Oekraïne drones inzet op het slagveld. In Oekraïne wordt de modernste oorlog gevoerd, waarbij drones een essentiële rol spelen. Als wij voorbereid willen zijn op de toekomst moeten we de lessen van Oekraïne meenemen. „Onze ervaring wordt jullie wapen”, zei de generaal.”

Is de sfeer in Oekraïne veranderd sinds uw vorige bezoek, gezien de besprekingen tussen Trump en Poetin?

„De sfeer is weleens somberder geweest. Er is aan de ene kant een heel duidelijk besef dat er onderhandeld moet worden om een rechtvaardige en robuuste vrede te bereiken. Aan de andere kant krijgt men energie van de poging er op het slagveld zo goed mogelijk voor te staan. Nederland wordt gezien als het land dat, als het nodig is, steeds een stapje vooruitzet.”

Er wordt gesproken over vrede, maar nu gaat het ook weer over wapens. Moeten we niet juist stoppen met wapens leveren?

„Ongeacht wat er diplomatiek gebeurt, of er nou doorgevochten wordt, of er een staakt-het-vuren of zelfs vrede komt, de Russische agressie blijft bestaan. Er is acuut meer steun nodig op het slagveld. Maar zodra het vechten stopt, is er minstens zo veel steun nodig om de toekomstige Russische dreiging af te schrikken. Op dat moment mogen we niet in slaap sukkelen.”

Als Nederland meedoet aan een eventuele Europese troepenmacht, worden drones dan ook speerpunt?

„De eerste stap is dat Europa een scherp beeld heeft wat precies het doel van zo’n missie wordt, wat het mandaat is, wat er gebeurt in geval van escalatie en hoe zo’n troepenmissie zich verhoudt tot monitoring, mocht Rusland een staakt-het-vuren schenden. Die politieke besluiten moeten eerst worden genomen. Ook door het Nederlandse kabinet en het parlement.”

Afgelopen week werd duidelijk dat Oekraïne met de F-16’s ook gronddoelen aanvalt, in plaats van ze alleen in te zetten voor luchtverdediging. Is dat een probleem?

„Voor alle wapens die we leveren geldt dat de inzet daarvan in overeenstemming moet zijn met het internationaal recht. Oekraïne heeft het recht op zelfverdediging. Wat F-16’s betreft beperkt die verdediging zich niet tot grondgebied of aantal kilometers. We hebben afgesproken dat Oekraïne met onze wapens militaire doelen aanvalt, geen ziekenhuizen of scholen, zoals Rusland dagelijks doet. Het is goed dat Oekraïne zich daaraan houdt.”