Vanaf 2030 wordt van provincies en gemeenten verwacht dat ze in actie komen als de luchtverontreiniging te erg dreigt te worden. Die kunnen echter alleen lokale maatregelen nemen zoals het instellen van milieuzones, zero-emissiezones, het verbieden van het stoken van hout of het stimuleren van het gebruik van elektrische auto’s. Dat zijn volgens provincies en gemeenten onvoldoende handvatten om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Ze hebben bijvoorbeeld ook te maken met luchtvervuiling die afkomstig is uit een ander gebied. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) willen daarom dat de rijksoverheid gaat meedenken over opties om belangrijke oorzaken van luchtverontreiniging bij de bron aan te pakken.

In de zoektocht naar mogelijke maatregelen staat de bescherming van de gezondheid van inwoners centraal, stelt Huib van Essen, gedeputeerde in Utrecht en bestuurder van het IPO. „Schone lucht is een basisbehoefte en van groot belang voor de volksgezondheid. Luchtverontreiniging kan namelijk ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals longaandoeningen en hart- en vaatziekten.”

Van Essen noemt de nieuwe Europese luchtkwaliteitsnormen „een noodzakelijke stap in de goede richting, maar om ze te halen, zijn nationale plannen en voldoende geld van het kabinet noodzakelijk”. In 2050 worden nog strengere normen van kracht waar Nederland aan moet voldoen.