Dit jaar gaat de nieuwe Energiewet in. Daarin is onder meer geregeld dat elektriciteitsmeters met een analoog telwerk, met de kenmerkende draaischijf, in de komende drie jaar moeten plaatsmaken voor modernere apparatuur.

Netbeheerders willen op afstand kunnen signaleren waar knelpunten in het elektriciteitsnet ontstaan. Daarnaast is het van belang dat stroommeters de levering en teruglevering van elektriciteit apart van elkaar registreren. Huishoudens die door zonnepanelen opgewekte stroom niet volledig zelf gebruiken maar (deels) terugleveren, moeten een vergoeding betalen aan de energieleverancier.

Ook het afschaffen van de salderingsregeling in 2027 vereist een aparte registratie. Met een moderne meter betaalt elk huishouden de juiste kosten en belastingen.

Sommige mensen maken zich zorgen over hun privacy, zo blijkt uit reacties op sociale media, nadat het Reformatorisch Dagblad vorige maand schreef over de verplichte vervanging van de meter.

Lees ook

Analoge stroommeter moet er nu echt aan geloven

„Belangrijk is het onderscheid tussen een slimme meter en een digitale”, zegt dr. ing. Pol Van Aubel, die in 2023 promoveerde op de privacy bij het gebruik van deze apparatuur. „Burgers die liever zelf de meterstanden doorgeven aan de leverancier, kunnen het beste kiezen voor een digitale meter. Dat apparaat is niet op afstand uit te lezen.”

Slimme meters geven wel zelf de meterstanden door, behalve als klanten bij de netbeheerder aangeven dat het automatisch ophalen van de data uit moet staan. Van Aubel: „Netbeheerders mogen de meter dan uitsluitend op afstand benaderen voor beheer of onderhoud. Of om te kijken of er sprake is van overbelasting op het stroomnet en waar zich bijvoorbeeld stroomstoringen voordoen, zodat die snel kunnen worden opgelost.”

Bij de slimme meter is het voor burgers opletten geblazen hoe die wordt gebruikt, waarschuwt Van Aubel. „Van huishoudens die de apparatuur gewoon in de meterkast laten ophangen en verder niets doen, leest de netbeheerder eens per maand de meterstanden uit voor de energieleverancier. Verder vraagt de netbeheerder uitsluitend gegevens op als een klant overstapt naar een andere energieleverancier of verhuist.”

Spannender wordt het als mensen hun energiemaatschappij toestemming hebben gegeven voor het uitlezen van de meterstanden. „Zij lokken klanten met gedetailleerde verbruiksoverzichten die meestal een dag later via de app zijn in te zien. Naar mijn ervaring vermelden ze er zelden expliciet bij dat de klant hun toestemming geeft de meterstanden per kwartier of soms zelfs per vijf minuten af te lezen.”

Sommige huishoudens kiezen er liever voor een eigen zogeheten WiFi P1-meter aan de slimme meter te hangen. Op die manier is op een smartphone of pc hun verbruik vrijwel live af te lezen. Daar zit een addertje onder het gras, waarschuwt Van Aubel. „Al die livedata worden direct geüpload naar de server van de dienstverlener, tenzij de aanbieder garandeert dat de gegevens uitsluitend lokaal worden opgeslagen. Bij het uploaden van de data van de P1-meter moet je altijd goed checken welke partijen daarover kunnen beschikken en hoe veilig je gegevens zijn.”

Afsluiting

Dan is er nog het gerucht dat slimme meters zo gemaakt zijn dat burgers op afstand kunnen worden afgesloten van elektriciteit. „Heel oude stroommeters hadden nog een fysieke knop voor het afsluiten van de elektriciteit, maar daar is inmiddels geen sprake meer van”, stelt Theo Scholte namens de Nederlandse netbeheerders gerust. „En nee”, verzekert hij, „ook op afstand via de slimme meter is afsluiting onmogelijk.”

In het Verenigd Koninkrijk rekent een deel van de burgers zijn stroom af via een prepaid systeem. Betaal je niet, dan krijg je ook geen stroom geleverd. Slimme meters zouden ook op die manier kunnen worden ingezet, klinkt het hier en daar op sociale media. Maar ook die optie wijst Scholte resoluut van de hand. „We zijn bekend met dit principe in Engeland, maar daar is in Nederland geen sprake van en er bestaan ook geen plannen voor.”