Dat Trump snel werk wilde maken van het stoppen van de immigrantenstroom via de Amerikaanse zuidgrens, had hij tijdens zijn campagne genoegzaam duidelijk gemaakt. Na zijn beëdiging liet hij er ook geen gras over groeien. Hij tekende een decreet waarin hij de noodtoestand uitriep. Daarmee vergrootte hij de mogelijkheden om het leger in te zetten bij de bewaking van de grens. Net zoals in 2019 wil hij troepen naar de grens sturen om „fysieke barrières op te werpen” en de bouw van de grensmuur te voltooien.

Dat was niet de enige maatregel waarmee hij de immigratiestroom wil stoppen. Direct na het afleggen van de eed werd de app van de Amerikaanse migratiedienst uit de lucht gehaald. Daarmee konden immigranten –door president Trump steevast „criminelen” genoemd– een afspraak maken om legaal de VS in te komen. Ook reeds gedane toezeggingen werden plotseling afgezegd. Mensen die na een lange, gevaarvolle reis soms al tien maanden aan de Mexicaanse grens zaten te wachten in de hoop binnenkort een toelatingsgesprek te hebben, stonden nu met lege handen. Zij waren ontredderd.

Christenen

Op de eerste dag van zijn presidentschap schortte Trump ook het vluchtelingenverdrag op. Voorlopig is dat voor een periode van negentig dagen. Deskundigen verwachten echter dat Trump dit elke drie maanden opnieuw besluit. En dat heeft impact. Vorig jaar kwamen 100.000 mensen op grond hiervan naar de VS, onder wie 30.000 christenen.

De grondwettelijke bepaling dat iemand die in VS is geboren automatisch staatsburger is, wil Trump ook van tafel hebben. Vooralsnog heeft een rechter daar een stokje voor gestoken. Dit kan een president niet zomaar doen. Hij moet dan de steun van het Congres hebben.

Trump neemt niet alleen stevige besluiten, maar wil ook dat ze voortvarend worden uitgevoerd. Zijn droom is de geschiedenisboeken in te gaan als de president die het grootste aantal mensen heeft uitgezet. Dan moet hij nog wel stevig zijn best doen. De meeste uitzettingen vonden plaats onder Democratische presidenten. Absolute koploper is Bill Clinton. Tijdens zijn regering werden 12 miljoen mensen uitgezet. Onder Obama waren dat er 2,5 miljoen en tijdens de vorige termijn van Trump tussen de 800.000 en 1 miljoen.

Omstreden

Bij zijn deportatieplannen heeft Trump het niet alleen over de zuidgrens. Hij denkt ook aan acties in stedelijke centra, vooral de steden met een Democratische meerderheid. Hij wil daar laten zien dat met hem niet te spotten valt. Zo voerde de Immigration and Customs Enforcement (ICE) een actie uit in Chicago. Daar leven volgens het Migration Policy Institute ongeveer 400.000 mensen zonder papieren.

De lokale autoriteiten waren er totaal niet van op de hoogte dat de federale overheid deze acties in petto had. De ICE treedt geheel zelfstandig op. Zondagavond liet ze weten dat ze die dag 956 illegalen had gearresteerd.

Volgens Trump is dat echter veel te weinig. Hij heeft de ICE een dagquotum gesteld: dagelijks moeten er 1200 tot 1500 immigranten worden opgepakt. Zowel de ICE als de politie waarschuwen dat deze massieve druk op de immigratiedienst kan leiden tot ontsporingen. Trump denkt echter dat dit wel meevalt.

Trillen van angst

Een van de meest omstreden maatregelen is dat Trump afkondigde dat de agenten van de ICE niet meer buiten scholen, kerken en ziekenhuizen hoeven te blijven. Ook daar mag de ICE mensen oppakken.

De gevolgen zijn groot. Kinderen durven niet nu meer naar school. Zij vrezen dat zij of hun ouders worden gearresteerd. Scholen zijn druk met het treffen van noodvoorzieningen voor het geval dat. Bisschop Seitz, die door de Amerikaanse bisschoppenconferentie is aangewezen om immigratiezaken te behandelen, schrijft: „We zien nu al terughoudendheid onder immigranten om deel te nemen aan het dagelijks leven, inclusief het naar school sturen van kinderen en het bijwonen van religieuze diensten. Het veranderen van plekken van zorg, genezing en troost in plekken van angst en onzekerheid voor degenen die het nodig hebben, terwijl het vertrouwen tussen pastors, aanbieders, docenten en de mensen die zij dienen in gevaar wordt gebracht, zal onze gemeenschappen niet veiliger maken.”

Priester Manuel Rodriguez uit de grensplaats El Paso zegt dat veel van zijn 17.000 parochianen geen papieren hebben. Veel van hun kinderen gaan naar de school van de parochie. „We hebben kinderen die letterlijk trillen en huilen van angst”, aldus Rodriguez. „Ze weten dat hun moeder, hun vader, elk moment gearresteerd kan worden. Als ze dan uit school komen zijn hun ouders weg.”

Rodriguez vertelt dat mensen zonder papieren elke week naar de kerk gaan om te bidden dat ze rond kunnen komen, zodat ze de huur voor hun gezin kunnen betalen. „Mensen proberen te overleven. Dit is een verschrikkelijke situatie voor hen.”

Er is nog een aspect waarover Trump en de kerken van mening verschillen. Juristen stellen dat de wereldlijke staat niet het „heilige terrein van de kerk mag binnentreden”. Trump zegt: „Er is sprake van een crisissituatie en dan zijn onorthodoxe maatregelen nodig”, zegt de pas aangetreden president.