Brussel belooft komende vijf jaar „ongekende” vermindering regeldruk
De komende vijf jaar wordt het verminderen van de bureaucratische rompslomp topprioriteit voor de Europese Unie, zo belooft Brussel. Dat blijkt uit het uitgelekte zogeheten concurrentiekompas. Duurzaamheidsambities lijken op een lager pitje te staan.
Het concurrentiekompas, dat als leidraad voor het economische beleid van de komende vijf jaar moet gaan fungeren, windt er geen doekjes om. De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, belooft een „ongekende” vermindering van de regeldruk om de haperende economie een impuls te geven. Vereenvoudigen, vereuropeaniseren en versnellen, is de korte samenvatting van de voorgestelde economische koers.
Het vijfjarenplan had al twee weken geleden gepubliceerd moeten worden. Maar dat werd uitgesteld nadat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in het ziekenhuis was opgenomen vanwege een longontsteking.
Het concurrentiekompas, met de naam ”Poolster”, wordt woensdag gepresenteerd. Het plan dient als basis om verdere voorstellen van de Commissie-Von der Leyen II tot een succes te maken – waaronder de Clean Industrial Deal, de vervolmaking van de Green Deal. Doelstellingen om de CO2-uitstoot terug te dringen, blijven staan. Maar dat moet wel samengaan met minder regels, is de strekking van het vijfjarenplan.
Deregulering krijgt dus prioriteit boven decarbonisatie. Er komt meer oog voor de concurrentiekracht van de economie, terwijl vergroening op een lager pitje staat. Want de productie daalt, investeringen haperen en de bureaucratische lasten zijn groot. Vertrouwen en prikkels in plaats van controle, klinkt het in Brussels jargon.
Of het daadwerkelijk lukt om de regeldruk te verminderen, valt nog te bezien. Diplomaten wijzen erop dat de Commissie al meermaals heeft beloofd om bestaande regels te vereenvoudigen en voor iedere nieuwe wet er ook eentje te schrappen. Maar daar kwam tot op heden niets van.
Veel van het vijfjarenplan is direct gekopieerd van ”Super Mario”, zoals Draghi in Brusselse kringen wordt genoemd
Draghirapport
Dat de Europese economie dringend een impuls nodig heeft, is volstrekt helder na de rapporten van de Italiaanse oud-premiers Enrico Letta over onvolkomenheden van de interne markt en Mario Draghi over afnemende concurrentiekracht. Vooral Draghi’s uitspraak dat EU-bedrijven „een langzame doodsstrijd” strijden in de concurrentie met rivalen uit de Verenigde Staten en China, sloeg in als een bom. Kern van het probleem is volgens Draghi dat de Europese economie gefragmenteerd is en er te veel regeltjes zijn. Delen van het concurrentiekompas zijn direct gekopieerd uit het rapport van ”Super Mario”, zoals zijn bijnaam in Brussel luidt.
Ook in EU-lidstaten klinkt de roep om minder regeldruk steeds luider. Vorige week riep de Franse regering Brussel op een „enorme pauze” in te stellen op nieuwe duurzaamheidswetgeving. Ook wil Parijs dat de Commissie wet- en regelgeving waarmee bedrijven worden verplicht te rapporteren op het gebied van milieu- en mensenrechten, gaat herzien – iets waar Commissievoorzitter Ursula von der Leyen positief over is.
De verklaring van de Franse regering volgde op een reeks eerdere oproepen uit onder meer Duitsland, Roemenië en Tsjechië. Ook de Poolse premier Donald Tusk roept op tot „herziening van de Green Deal”. Ook de christendemocratische EVP, de grootste fractie in het Europees Parlement, heeft Brussel opgeroepen milieu- en mensenrechtenwetten met ten minste twee jaar uit te stellen.
Kapitaalmarktunie
Werk aan de winkel dus. Op 26 februari komt de Commissie met een zogeheten Vereenvoudigingsomnibus, een lijst van bestaande wet- en regelgeving die wordt versimpeld. En er komen regels over het aantal regels. Ook belooft de Commissie „noodzakelijke stappen” te nemen om de „overmatige rapportageverplichtingen” voor het bedrijfsleven met een kwart te verlagen – en met 35 procent voor het midden- en kleinbedrijf (mkb).
Voor bedrijven die actief zijn in meerdere lidstaten gaat een zogenaamd „28e wettelijk regime” gelden: een geüniformeerd wetgevend kader die in alle 27 lidstaten hetzelfde is. Voorgesteld wordt ook een nieuw instrument in te stellen dat lidstaten zal helpen Europees aan te besteden bij projecten die van strategisch belang zijn, zoals de productie van geneesmiddelen. De Commissie stelt eveneens voor een EU-platform op te richten om cruciale grondstoffen gemakkelijker samen aan te kopen. Bovendien staat in het vijfjarenplan het eerder door Von der Leyen geopperde plan om in de volgende meerjarenbegroting van de EU een fonds voor concurrentiekracht op te richten om investeringen in AI, ruimtevaart en schone technologie te stimuleren.
Centraal in het document staat de indirecte oproep om werk te maken van de voltooiing van de kapitaalmarktunie: een elf jaar geleden door de Commissie geopperd plan om naast vrij verkeer van personen, goederen en diensten ook vrij verkeer van langlopende leningen en investeringen in te stellen. Het voorstel om de 27 kapitaalmarkten van de EU te integreren, is echter al die jaren nauwelijks een steek verder gekomen. Dat had ermee te maken dat lidstaten benauwd zijn voor een vorm van gemeenschappelijk toezicht op de kapitaalmarkten en voor een zekere harmonisatie van belastingen en faillissementswetgeving.
Nu lijkt het er toch van te komen. Eurocommissaris voor Financiële Diensten, Maria Luís Albuquerque, gaat werk maken van het voltooien van de Spaar- en Beleggingsunie, zoals Von der Leyen de kapitaalmarktunie noemt.
Voor de in het concurrentiekompas voorgestelde maatregelen, moet diep in de buidel worden getast. Draghi acht jaarlijks 800 miljard euro aan extra investeringen nodig voor versterking van het concurrentievermogen en de energietransitie. De discussie over het aangaan van nieuwe schulden gaat Brussel het liefst uit de weg. Het geld zal er moeten komen door bijvoorbeeld gebruik te maken van bestaande fondsen en financiering door de Europese Investeringsbank. Ook hoopt Brussel dat de voltooiing van de kapitaalmarktunie nieuwe investeringen zal stimuleren.
