Het idee van het tweestatusstelsel is om asielzoekers te verdelen in twee groepen: zij die vluchten voor oorlog en geweld en zij die om hun politieke opvattingen, geloof of seksuele geaardheid worden vervolgd. De eerste groep krijgt in de nieuwe situatie minder rechten. Faber verwacht dat driekwart van deze mensen tegen dat besluit in beroep zal gaan.

De IND is naar schatting 11,7 tot 27 miljoen euro per jaar extra kwijt aan personeelskosten om deze beroepszaken af te handelen. De dienst heeft daarvoor 120 tot 279 extra voltijdsbanen nodig.

Bovenop de jaarlijkse kosten rekent de bewindsvrouw ook op eenmalige uitgaven voor de IND, onder andere omdat de systemen moeten worden aangepast.

Het huidige kabinet wil het budget voor asiel verkleinen en dus kijkt de IND uit naar de voorjaarsnota, om te zien of met deze nieuwe geraamde kosten „er iets wordt bijgesteld” in de financiering van de organisatie, aldus een woordvoerder. Ook de IND verwacht dat de nieuwe wetten „vrijwel direct de werkdruk vergroten, omdat we meer procedures verwachten als de ene status gunstiger is dan de andere. Dat zal ook invloed hebben op hoe we besluiten moeten motiveren.”

De asielwetten liggen nog ter beoordeling bij de Raad van State, daarna moeten de voorstellen nog door beide Kamers. „Mocht het er komen”, dan hoopt de IND samen met de ketenpartners genoeg tijd te krijgen om aanpassingen door te voeren en personeel aan te nemen. De organisatie is al bezig wijzigingen voor te bereiden voor het Europese Asiel- en Migratiepact, dat in juni 2026 in werking gaat. „Dat geeft al heel veel veranderingen en werk”, aldus de woordvoerder. Daarom hoopt de IND dat de eventuele nieuwe Nederlandse wetten tegelijk ingevoerd worden met de Europese wijzigingen. Ook wordt voorkomen dat er meerdere regelingen tegelijk lopen.

Faber heeft deze indicatieve berekening gemaakt naar aanleiding van Kamervragen van Kati Piri (GroenLinks-PvdA) over de financiële gevolgen van het tweestatusstelsel en de asielnoodmaatregelenwet.