Het ministerie van Justitie en Veiligheid start op maandag 13 januari de publiekscampagne ”Vreemd of verdacht?” Burgers worden opgeroepen alert te zijn op verdachte personen, handelingen of situaties. „We hebben de oplettende oren en ogen van de burgers nodig”, verklaart woordvoerder Jeroen van Velzen.

Houdt lancering van de campagne door het ministerie verband met de explosie in de Haagse wijk Tarwekamp?

„Gezien de timing zou je dat denken. Maar dat is niet het geval. De problemen rond georganiseerde criminaliteit spelen al veel langer. Deze campagne was ook al geruime tijd in voorbereiding. Nu pakken we het met onder meer politie en gemeenten op, onder de koepel ”Houd misdaad uit je buurt”.

Je ziet ook dat de aanpak van de georganiseerde criminaliteit zijn vruchten afwerpt. De politie voorkomt criminele actie, spoort criminelen op en heeft de afgelopen tijd verschillende kopstukken opgepakt. Daarin willen we nu nog een stap verder gaan: om criminaliteit in de buurt te herkennen hebben we de oplettende oren en ogen van de burgers nodig.”

Zijn burgers dan nu te passief?

„Burgers hebben wel een nietpluisgevoel, maar ze doen er niets mee. Vaak horen we pas wat als er iets schokkends heeft plaatsgehad: „Ja, er gebeurden daar wel vreemde dingen”; of: „Ze gingen wel op rare tijdstippen naar die kelderbox”; of: „Toch gek dat die winkel alleen ’s nachts open was.” Ze vonden het wel ongewoon, maar vervolgens deden ze er niets mee, vaak ook omdat ze niet weten wat ze moeten doen. Met onze campagne willen we hun perspectief bieden: wat kun je ermee als je zulke dingen ziet of hoort?”

„Burgers hebben vaak wel een nietpluisgevoel, maar ze doen er niets mee” - Jeroen van Velzen, woordvoerder Justitie en Veiligheid

Kunt u enkele voorbeelden noemen van verdachte situaties?

„We trappen de campagne af met drie tv-spotjes. Het eerste toont mannen die vaten uit een busje zonder logo een appartementencomplex binnendragen. Het tweede laat een moeder zien die van haar zoon dure schoenen krijgt, die hij nooit zou kunnen betalen van zijn bijbaantje. Op het derde spotje is een aantal meisjes te zien bij een verlaten bedrijfspand. Hiermee geven we wat hoofdrichtingen aan van verdachte situaties.

Op de website van de campagne geven we nog meer voorbeelden van verdachte situaties. Zo levert een winkel die op ongewone tijden open is mogelijk illegale goederen of diensten. Een geur van aceton kan een aanwijzing zijn voor een drugslab in de buurt. En stoppende auto’s waarbij pakketjes worden afgegeven kunnen een signaal zijn dat er drugsdealers actief zijn.”

Wat kunnen burgers doen als ze een verdachte situatie zien?

„Dat hangt ervan af. Als je kind met dure sportschoenen thuiskomt, geeft dat misschien een onderbuikgevoel dat er iets aan de hand is. Dan is het goed om als ouders daarover het gesprek aan te gaan: Hoe kom je daaraan? Zo kunnen ze erachter komen of er iets achter zit. Het kan een signaal zijn dat het kind op een niet-legale wijze zijn geld verdient. Vervolgens kunnen ze de school inlichten of een straatcoach, en misschien de wijkagent.

Hoe ernstiger de verdachte situatie lijkt, hoe eerder de politie moet worden ingeschakeld. Als een woning in de buurt dichtgespijkerd is en er brandt voortdurend licht, dan klopt dat niet. Wordt er illegaal gehandeld of wiet geteeld? In zo’n geval zouden buurtbewoners de situatie met elkaar kunnen delen en naar de politie stappen. Als je denkt: oei, ik wil dit wel melden, maar het is me te gevaarlijk, dan kun je het ook anoniem melden via Meld Misdaad Anoniem.”

Hoe voorkomt de politie vervolgens dat burgers te maken krijgen met wraakacties van criminelen?

„Daarop kan ik niet in detail ingaan. Wij willen graag dat mensen verdachte situaties melden, al dan niet anoniem. Daarbij staat altijd de veiligheid van mensen voorop.”

Jeroen van Velzen over de publiekscampagne ”Vreemd of verdacht?”