Binnenland

Veiligheidsdienst hield naoorlogse vrouwenbewegingen in de gaten

Het Bureau Nationale Veiligheid liet vlak na de Tweede Wereldoorlog opkomende vrouwenbewegingen in de gaten houden. Dat blijkt uit openbaar geworden dossiers van de inlichtingen- en veiligheidsdienst die direct na de bevrijding werd opgericht en maar kort bestond, in het Nationaal Archief in Den Haag.

ANP
2 January 2025 10:01

„Naar aanleiding van het schrijven” van het bureau nam de Inlichtingendienst Amsterdam poolshoogte bij bijeenkomsten van de Nieuwe Nederlandsche Vrouwenbeweging in de hoofdstad. Het bureau kreeg van de dienst een lijst met doelstellingen en namen en adressen „der voorloopige bestuursleden”. Het hoofddoel was „de vrouw naast den man te stellen”. Achter het raam van het huis van de presidente van de beweging hing ook een verkiezingspamflet van de toenmalige liberale Partij van de Vrijheid, meldt de dienst aan het bureau. Die presidente werd door „seksegenoten” omschreven als een „warhoofdig” iemand, aldus de dienst verder.

Een rechercheur van de politie in Enschede en „tevens onbezoldigd veldwachter” schreef een rapport over een bijeenkomst van de Algemene Huisvrouwenbond in café Lippinkhof in zijn stad. Er waren zo’n 250 vrouwen aanwezig. Het ging voornamelijk over de nog zo schaarse levensmiddelen en ook over de strijd van de werkende klasse. Aan de orde kwam onder meer dat „het Koninklijk Huis sinaasappelen per kisten krijgt” en mensen zoals de leden van de club maar per pond. Vrouwen moesten dus vooral eensgezind zijn in de strijd voor de belangen van de arbeiders en er werden plannen gemaakt voor een demonstratie.

Het Bureau Nationale Veiligheid kreeg van andere speurders te horen dat de Algemene Groninger Vrouwenbond hoofdzakelijk bestond uit „uiterst links georiënteerde” leden en „uit ontevreden elementen”.

In Schoonoord in Drenthe is een Communistische Vrouwenbeweging. Ook wat daar gebeurde, werd doorverteld aan het bureau. „Niet alle leden zijn het ermee eens dat de vergadering met de ‘Internationale’ wordt geopend. Het communisme is in de omgeving van Schoonoord zeer gematigd. Alle bovengenoemde gezinnen staan als flinke en nette arbeidersgezinnen bekend.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer