Steun aan Oekraïne, Syrië en relatie met VS centraal op EU-top
De regeringsleiders van de Europese Unie komen donderdag bijeen voor de eerste EU-top na de verkiezing van Donald Trump tot nieuwe president van de VS. Belangrijk punt is dan ook de vraag hoe Europa zich moet gaan verhouden tot de nieuwe Amerikaanse regering. Europese steun aan Oekraïne en de recente ontwikkelingen in Syrië zijn twee andere belangrijke bespreekpunten. Migratie, en vooral de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers, staat weliswaar ook op de agenda, maar de verwachting is dat daar plenair niet lang over zal worden gesproken. In kleiner verband gebeurt dat wel, met Nederland, Denemarken en Italië als initiatiefnemer.
De bedoeling van dat overleg is om een „extra push” te geven aan het versneld uitvoeren van het EU-migratiepact, zei premier Dick Schoof woensdagmiddag bij aankomst in Brussel. In dat asiel- en migratiepact hebben de EU-lidstaten strengere regels afgesproken voor de toelating, verdeling en opvang van asielzoekers. Het pact moet in juni 2026 van kracht worden. Ook wordt in dat vooroverleg nagedacht over extra maatregelen om de instroom naar Europa te beperken, zei Schoof.
In datzelfde overleg wordt verder gesproken over ‘innovatieve oplossingen’ zoals dat in Europees jargon heet. Denk aan de niet onomstreden terugkeerhubs waar uitgeprocedeerde asielzoekers buiten de EU op terugkeer naar hun thuisland moeten wachten. Onder meer Zweden, Griekenland, Tsjechië, Polen, Hongarije en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen schuiven bij dat overleg aan.
De discussie over Oekraïne gaat naar verwachting vooral over extra wapenleveranties en hulp bij de energievoorziening. Hooggeplaatste EU-diplomaten denken niet dat er over een staakt-het-vuren zal worden gesproken. Daar is het te vroeg voor, gezien de aanhoudende oorlogsretoriek van de Russische president Vladimir Poetin, zegt een van hen. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is even bij de top aanwezig, maar daarna praten de EU-leiders onderling verder.
Wat Syrië betreft, zal opnieuw worden benadrukt dat Syrische asielzoekers alleen op vrijwillige basis naar hun verwoeste land mogen terugkeren. Topdiplomaten benadrukken dat het belangrijk is dat alle EU-landen op één lijn blijven zitten. Oostenrijk heeft eerder gezegd wel wat te voelen voor gedwongen terugkeer. Als een of meer EU-lidstaten dat gaan doen en andere niet, leidt dat tot perverse effecten en verplaatsingen van Syrische vluchtelingen binnen Europa, waarschuwt een van hen.