Het begon al tijdens een van de eerste nachten van mijn laatste Oekraïnereis deze herfst. ’s Nachts werd ik in mijn hotelkamer in Kyiv wakker van het luchtalarm op mijn telefoon. Ik luisterde naar de knallen van de luchtafweer. Pas toen het sein veilig werd gegeven viel ik in slaap. Grote schade bleef die nacht uit.

Enkele dagen later in Soemy werd ik weer wakker door de oorlog. Buiten hoorde ik het gezoem van een Russische drone. Na dertig minuten stierf het geluid weg en kon ik verder slapen. Soemy bleef die nacht ongedeerd.

Sinds februari 2022 reisde ik elf keer van Nederland naar Oekraïne om verslag te doen van de oorlog. Telkens leken de Russen mij over te slaan. Natuurlijk ging het luchtalarm af, maar nooit werd de stad waar ik op dat moment sliep beschoten of bedreigd. Dit keer verliep dat anders.

Na Soemy was het een paar dagen later raak in Charkiv. Eerst klonk er ’s avonds een luide dreun door de stad: het Unescogebouw Derzjprom was getroffen door een Russische aanval. Het gebouw raakte beschadigd en er vielen gewonden.

Die nacht klonk opnieuw het luchtalarm. Op mijn telefoon volgde ik de Russische aanval. Via Telegramkanalen komt informatie door op welke wijk in Charkiv de aanval –een drone, raket of glijbom– specifiek is gericht. Die gegevens krijgen de beheerders door vanuit de Oekraïense krijgsmacht.

De aanval was niet gericht op de wijk waar ik sliep. Ik kon wat ontspannen, maar niet helemaal. Een drone of raket kan van koers veranderen en wel jouw wijk als doelwit hebben. Dus bleef ik wakker, volgde de Telegramkanalen en viel pas in slaap toen het sein veilig klonk. De aanval trof een andere wijk in Charkiv. Er vielen vier doden.

Het is een gek gevoel: je bent opgelucht dat je de nacht hebt overleefd, maar op een andere plek vallen wel doden.

En zo was het in iedere stad waar ik op dat moment verbleef onveilig. In de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk klonken ’s nachts luide dreunen. De ramen van mijn appartement trilden. Ik speurde de Telegramkanalen af, maar kon er niks over vinden. Alleen bij de grote steden geeft de krijgsmacht informatie door.

De volgende dag las ik nergens iets over de aanval. De Oekraïense regering zwijgt doorgaans over Russische aanvallen op militaire doelen om de vijand niet te laten weten of het bombardement geslaagd is. Ook Dnipro werd overdag aangevallen, al was ik op dat moment niet in de stad.

Elke nacht was spannend en de gebroken nachten tikten aan. Ik hield mezelf voor dat ik na mijn Oekraïnereis, tien dagen lang, weer veilig in Nederland kon bijslapen. Maar dat geldt niet voor de Oekraïners. Bijna drie jaar oorlog sloopt het land. Mensen zijn vermoeid en gestrest. Rustig en ontspannen slapen is er niet bij.