Klokkenluiders beter beschermd, maar verbetering mogelijk
De positie van klokkenluiders bij Nederlandse bedrijven is behoorlijk verbeterd, ziet de Nederlandse tak van Transparency International. Op basis van eigen onderzoek concludeert de organisatie dat het sinds 2019 een stuk beter gesteld is met de bescherming van klokkenluiders, hoewel er ook nog „volop ruimte is voor verbetering”.
Transparency ziet een „belangrijke verbetering” na de invoering van de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk), die in 2023 in werking trad. De organisatie deed in 2017 en 2019 hetzelfde onderzoek, maar in die twee jaar veranderde er niet veel in de bescherming van klokkenluiders. Dat is nu anders: de gemiddelde score van bedrijven ligt in 2024 36 procent hoger dan vijf jaar eerder.
Bedrijven worden in het onderzoek Whistleblowing Frameworks 2024 beoordeeld met een score die wordt uitgedrukt in een percentage, waarbij 100 procent het hoogst haalbare is. Slechts twintig van de zeventig bedrijven scoorden hoger dan 75 procent, zegt Transparency. De gemiddelde score lag op 49 procent. Klokkenluiders riskeren vaak ontslag wanneer ze misstanden aan de kaak stellen. In extreme gevallen krijgen ze zelfs te maken met intimidatie of fysiek geweld.
KPN (88 procent), Eneco (87 procent) en Philips (87 procent) doen het goed, terwijl Google (12 procent), HEMA (10 procent) en de Nederlandse tak van het Amerikaanse trustbedrijf CSC (0 procent) een stuk slechter scoren.
De Wbk moet betere bescherming bieden aan mensen die misstanden binnen een organisatie aan de kaak willen stellen. Daarbij kan het gaan om werknemers, zzp’ers of stagiairs, maar ook om bijvoorbeeld leveranciers of aannemers. Hoewel de wet volgens hoofdonderzoeker Lotte Rooijendijk „niet perfect” is, zorgt deze wel voor verbetering. Rooijendijk benadrukt het belang van verdere verbetering van de bescherming van klokkenluiders.