„Zie je die lange gangen?” vraagt prinses Margarita. „Daar kon je heerlijk rennen. Dat deden we dan ook toen we als kleine kinderen bij onze grootouders op bezoek gingen.” De dochter van prinses Irene heeft veel „blije herinneringen” aan Soestdijk, vertelt ze in de beroemde Stuczaal aan het Reformatorisch Dagblad. „Mijn grootmoeder acteerde graag en voerde hier toneelstukken op.” Waar het toneelspel over ging en welke rol Juliana vervulde, weet de prinses niet meer. Wel dat ze altijd „heel hard moest lachen”.

Vorige week woensdagmiddag was Margarita terug in de woning van haar grootouders, koningin Juliana en prins Bernhard. Om de tentoonstelling ”Schitteren op Soestdijk” te openen. Margarita zit in het comité van aanbeveling en dacht mee over de ontwerpen en juwelen die tot 23 februari in het paleis te zien zijn.

„Als kinderen renden we door de lange gangen van Soestdijk” - Prinses Margarita

Nee, de ring met robijnen steen die prinses Irene op haar 21e verjaardag kreeg, komt niet via haar dochter in de vitrine terecht, maar via juwelier Steltman. Margarita had ’m zelfs nog nooit gezien. Wel ontwierp zij zelf een witte diadeem met motief van eikenbladeren, die het publiek in 3D-print kan bewonderen.

Galajurk

Curator Nicole Uniquole noemt de expositie een „wandeling door het hofleven”. Die begint bij de voormalige telefooncentrale, waar oude telefoontoestellen, gerinkel en gepraat de bezoeker terug in de tijd brengen.

Even verderop staat –achter glas– een japon van Juliana: versierd met goudleren rozen en glinsterend stras. De vorstin droeg het gewaad in 1948 bij een bezoek aan de Koninklijke Schouwburg in Den Haag en twee jaar later bij haar staatsbezoek aan Frankrijk. Eroverheen hangt een mantel van struisveren, die Juliana op haar achttiende verjaardag cadeau kreeg van het volk en de regering in Zuid-Afrika. Foto’s waarop ze de japon of de mantel droeg, ontbreken.

Hetzelfde geldt voor de galajurk die prinses Beatrix aan had bij een dansfeest vlak voor haar bruiloft. Een tekstbord vertelt daar allerlei details over: dat het paleis versierd was met 20.000 bloemen en dat de prinses en haar verloofde een polonaise leidden die de gasten door het paleis voerde. Ook hier moet de bezoeker het zonder bijbehorende beelden doen.

Nieuws in beeld

Pracht en praal staan centraal op de tentoonstelling. beeld Nicole Marnati

Tiara gedragen door iemand „dicht bij het hof”. beeld Nicole Marnati

Paspop op de tentoonstelling. Rechts de juwelenkast van Juliana. beeld Nicole Marnati

Modieuze ontwerpen in eeuwenoud paleis. beeld Nicole Marnati

Tiara’s

Pracht en praal tonen het Melleriodiadeem (een cadeau van Willem III aan Emma), het Stuartdiadeem uit 1690, het huwelijksdiadeem van Beatrix en het diadeem met saffieren dat koningin Máxima droeg bij de inhuldiging van haar man. Het is niet alles goud (of in dit geval: zilver) wat er blinkt: de tiara’s zijn slechts replica’s. De tentoonstelling laat wel echte exemplaren zien, maar die zijn dan weer niet gedragen door prinsessen of koninginnen. „Wel door mensen dicht bij het hof”, vertelt Uniquole. „Meer mag ik er niet over zeggen.”

Van de replica’s van de trouwjurken van Emma, Wilhelmina, Beatrix, Juliana en Máxima moet de bezoeker zich niet te veel voorstellen. De paspoppen zijn slechts een halve arm groot en de stof is slordig genaaid – boordevol bobbeltjes.

Mode speelt een grote rol op de expositie. Moderne ontwerpers hebben er hun creaties uitgestald. Zoals Claes Iversen en Iris van Herpen, ook hofleverancier van Máxima. Maar deze jurken zijn niet door de koningin of andere Oranjes gedragen. Bijna zou je denken van wel, want daar staat de goudkleurige japon die koningin Máxima in 2013 op Prinsjesdag droeg. Maar die is van Maya Meijer-Bergmans, eigenaar van Soestdijk, vermeldt het bordje. Zij schafte bij ontwerper Jan Taminiau dezelfde jurk aan als de koningin.

Juwelenkast

Indruk maakt wat echt én koninklijk is. Zoals Juliana’s juwelenkast, met allerlei laatjes die weer verdeeld zijn in vakjes van verschillende grootte en bekleed met rood fluweel. Speciaal voor de tentoonstelling is de kast recent gerestaureerd door studenten van het Hout en Meubileringscollege, meldt een bordje.

Aardig is ook de aquareltekening van dertien prinsessen en één prins die de 12-jarige prinses Beatrix, tijdens haar jeugd op Soestdijk, maakte. De tekening werd afgelopen mei geveild en leverde 8500 euro op.

Daarnaast geven de onvolprezen foto’s van Patrick van Katwijk een koninklijke tint aan de expositie. Ook de tekstborden bieden hier en daar interessante informatie. Zo leer je dat adellijke dames vanaf hun achttiende een diadeem mogen dragen. Behalve in het Verenigd Koninkrijk, daar mag het pas op hun bruiloft.

En ooit geweten welke signalen dames in adellijke en koninklijke kringen afgaven met hun waaier? Wie langzaam waaide, liet weten van een echtgenoot voorzien te zijn. Snel zwaaien betekende dat ze verloofd was. Dames die de waaier langzaam langs hun borst bewogen, gaven aan beschikbaar te zijn voor een relatie. Toch een uitkomst in een tijd waarin het niet altijd gepast was een man rechtstreeks aan te spreken.

Schitteren op Soestdijk is nog tot 23 februari 2025 te zien op het paleis. Tickets kosten 17,50 euro per persoon.

> Paleissoestdijk.nl