Het proces maakt pijnlijk duidelijk hoezeer Hongkong de afgelopen jaren is veranderd. De Hongkong 47, waartoe prominente figuren als studentenleider Joshua Wong en academicus Benny Tai behoren, organiseerden in 2020 voorverkiezingen voor de prodemocratische oppositie. Hiermee wilden zij de ideale kandidaten vinden voor de parlementsverkiezingen van 2020.

„Wat zij deden was volledig normaal, acceptabel en legaal”, zegt Vaudine England, een voormalig journaliste die jarenlang in Hongkong werkte en nu verbonden is aan de Universiteit Leiden. Juist daarom is het zo onvoorstelbaar wat er daarna gebeurde.

Alles veranderde met de veiligheidswet die in 2020 door Peking aan Hongkong werd opgelegd. Officieel dient die wet om terrorisme en samenzwering met buitenlandse krachten strafbaar te maken. Maar ook het streven van Hongkong om zich af te scheiden van China werd illegaal, net als „ondermijning” en „omverwerping” van het centrale Chinese gezag.

Levenslang

De organisatoren van de voorverkiezingen werden beschuldigd van een poging tot dit laatste. Begin 2021 werden tientallen van hen gearresteerd, waarna 47 van hen formeel werden beschuldigd van „staatsondermijnende activiteiten” en in afwachting van het proces vastgezet. Dit leidde tot protesten buiten de rechtbank en online.

Dinsdag, toen 45 van hen celstraffen van tussen de vier en tien jaar kregen, was er een stuk minder protest. „Het is onmogelijk geworden”, zegt England. „Het enige wat je kunt doen is in de rij staan voor de rechtbank. Met hun aanwezigheid laten mensen hun steun zien, maar je kunt niets zeggen. Je kunt al gearresteerd worden voor een slogan op een T-shirt. Dat kun je je nauwelijks voorstellen als je het Hongkong van vroeger kent. Het breekt je hart.”

Je moet heel voorzichtig zijn in je woordgebruik en absoluut geen opinieartikelen publiceren - Vaudine England, onderzoeker aan de Universiteit Leiden

De vrije media hangt ook aan een zijden draadje. „Je moet heel voorzichtig zijn in je woordgebruik en absoluut geen opinieartikelen publiceren”, zegt England.

Ze wijst op een andere rechtszaak die woensdag verder gaat:  die tegen de prodemocratische uitgever Jimmy Lai, wiens krant Apple Daily is gesloten. Ook hij staat terecht onder de veiligheidswet en zit in afwachting van het proces al bijna vier jaar vast. De 77-jarige Lai riskeert levenslang.

Neergeslagen

Hongkong was een Britse kolonie en werd in 1997 overgedragen aan China met de belofte van „één land, twee systemen”, zodat Hongkong autonomie en democratische vrijheden behield. In 2014 protesteerden jongeren massaal voor uitgebreider stemrecht en in 2019 gingen miljoenen mensen de straat op tegen een wetsvoorstel voor het uitleveren van verdachten aan China. Beide bewegingen werden neergeslagen.

Nu 45 van de 47 aangeklaagden celstraffen hebben gekregen –twee werden vrijgesproken– is er weinig over van de hoop dat Peking nog democratische vrijheden zal toestaan.

De Verenigde Staten zeggen de straffen die Hongkong heeft uitgesproken „streng te veroordelen”. „De verdachten zijn agressief vervolgd en gevangengezet, omdat ze vreedzaam deelnamen aan normale politieke activiteiten”, zo reageerde de woordvoerder van het Amerikaanse consulaat in Hongkong. Meerdere consulaten hadden mensen gestuurd om de zitting te observeren.

Australië zegt in een reactie „ernstig bezorgd” te zijn over de veroordeling van de Australiër Gordon Ng tot ruim zeven jaar.