Van der Bellen zei in een toespraak dat hij ÖVP-voorman Nehammer heeft gevraagd gesprekken te voeren met de sociaaldemocratische SPÖ. De partijen werden tweede en derde bij de verkiezingen die eind september werden gehouden en hebben gezamenlijk 92 zetels, net genoeg voor een meerderheid.

Dat Nehammer de formatieopdracht heeft gekregen, is opmerkelijk. Traditioneel krijgt de partij met de meeste stemmen –in dit geval de FPÖ– namelijk de taak een regering te vormen. Maar omdat dit niet in de grondwet staat en de bondspresident in Oostenrijk geheel vrij is in de benoeming van de kanselier en het vormen van een regering, kon Van der Bellen daarvan afwijken.

Aanvankelijk riep de president de drie grootste partijen op om mogelijke coalities onderling te onderzoeken. Dat leek echter al op voorhand moeilijk, omdat de SPÖ, het liberale Neos en de Groenen al voor de verkiezingen hadden aangegeven niet te willen regeren met de FPÖ. De ÖVP staat wel open voor een coalitie met de radicaal-rechtse partij, maar zonder Kickl.

Gendergekte

Dat partijen de FPÖ uitsluiten, komt door de stevige uitspraken over onder meer migratie en veiligheid. Zo beloofde Kickl zijn kiezer tijdens de campagne dat Oostenrijk onder zijn leiding geen asielaanvragen meer zal aanvaarden.

Kickl presenteert zichzelf bovendien als Volkskanzler, een naam die nationaalsocialisten in de jaren 30 aan Adolf Hitler gaven. Hij heeft een afkeer van ”gendergekte” en ”klimaatcommunisme” en wil de relatie met Rusland verdiepen. Zelfs binnen zijn eigen partij wordt de FPÖ-voorman daardoor als radicaal gezien.

Uit de verkennende gesprekken van de afgelopen dagen is dan ook gebleken dat een coalitievorming met de radicaal-rechtse partij niet werkbaar is. „Kickl kan geen coalitiepartner vinden die hem tot kanselier wil maken”, aldus Van der Bellen.

Nehammer, die de formatieopdracht aanvaarde, kondigde dinsdag aan dat een derde partij deel zou moeten uitmaken van de coalitie om een bredere meerderheid te verkrijgen. Hij liet in het midden of dat Neos of de Groenen zal zijn.

Overigens is het de vraag of een samenwerking tussen de ÖVP en de SPÖ wel op rolletjes zal lopen. In het verleden zaten ze meermaals samen in een coalitie, maar de laatste jaren gooiden meningsverschillen roet in het eten.