BuitenlandAmerikaanse verkiezingen

Harris of Trump? Voor Joden in Brooklyn is de keus eenvoudig

Stemmen doen de orthodoxe Joden uit Brooklyn zeker – zowel de mannen als de vrouwen. Maar zich vooraf verdiepen in de standpunten van de kandidaten doen ze niet. Een keus in het stemhokje maken is voor hen simpel: de rebbe heeft hun verteld wie ze moeten stemmen. En voor die streng orthodoxe leraren der wet is er maar één optie: Donald Trump.

8 October 2024 19:58Gewijzigd op 8 October 2024 20:46
Het straatbeeld in Brooklyn wordt beheerst door mannen die zwarte jassen en hoeden dragen, en baarden en ”peies” (pijpenkrullen langs de slapen) hebben. beeld AFP, Angela Weiss
Het straatbeeld in Brooklyn wordt beheerst door mannen die zwarte jassen en hoeden dragen, en baarden en ”peies” (pijpenkrullen langs de slapen) hebben. beeld AFP, Angela Weiss

Stadsdeel Brooklyn, in hartje New York City, is volgens verkiezingsanalisten ”Trumpstad”. De bevolking van deze wijk stemt in overgrote meerderheid op de Republikein. Brooklyn is daarmee een enclave op de verkiezingskaart van New York. De rest van de stad stemt namelijk Democratisch.

In Brooklyn wonen ongeveer 150.000 chassidische Joden. Zij worden wel de ”amish van het Jodendom” genoemd. Deze groep kenmerkt zich door een strikte levensstijl volgens de wetten van Mozes. Dat is bedoeld om zich af te zonderen van de boze wereld.

Het straatbeeld in Brooklyn wordt beheerst door mannen die zwarte jassen en hoeden dragen, baarden en ”peies” (pijpenkrullen langs de slapen) hebben. Sommigen voeren in het Jiddisch gesprekken op klaptelefoons die afkomstig lijken uit de jaren negentig. De vrouwen dragen lange rokken en pruiken. Ze duwen bijna allemaal een kinderwagen voort en flaneren met een schare kinderen door de straat. Winkelnamen staan in het Jiddisch op de pui.

„De rabbi’s zoeken uit wie de beste kandidaat is, en dat advies wordt bijna unaniem gevolgd” - Joodse moeder in Brooklyn

Bij vrijwel elke synagoge staan de bekende gele schoolbussen, eveneens met in het Jiddisch de naam van de school op de zijkant. Wel staat er met kleine letters op dat de bus van een Talmoedschool is. Vandaar ook dat de ramen van de bussen zijn geblindeerd. Want de jongelingen moeten niet verlokt worden door de begeerlijkheden van dit leven. Brooklyn is dus een wereld apart.

Koosjere telefoon

Wie vier weken voor de verkiezingen in de VS door de drukke straten van Brooklyn loopt, valt op dat er nergens een affiche voor Trump of Harris is te zien. Reclame maken voor een kandidaat is niet gewenst, zelfs niet op lantaarnpalen, die veelal met stickers van taxibedrijven en muziekgroepen zijn volgeplakt. Wel zit er op enkele lichtmasten een kleine sticker met de waarschuwing dat reclame voor politieke partijen of kandidaten niet is toegestaan.

Veruit de meeste Joden in deze wijk lopen vreemdelingen zonder meer voorbij, zonder hun zelfs een blik waardig te keuren. Nee, de chassidische Joden lopen niet over van vriendelijkheid. Een enkele daargelaten. De jonge moeder lacht vriendelijk als haar wordt gevraagd hoe ze de keus voor een kandidaat maakt. „Ja, ik ga stemmen. Maar mijn man zegt me welke kandidaat ik moet kiezen.” Die blijkt op zijn beurt te zijn geïnstrueerd door de rebbe. „De rabbi’s zoeken uit wie de beste kandidaat is, en dat advies wordt bijna unaniem gevolgd.”

„Biden en ook Harris zeggen Israël te steunen, maar ze zijn toch wel geneigd veel begrip te tonen voor de vijanden van Israël” - Sam Markstein, lobbygroep Republican Jewish Coalition

Rabbi Ekya Brudny van Mir Yeshiva Brooklyn, een centrum voor studie van de Thora, zegt dat deze kiesadviezen nodig zijn. „Onze mensen hebben doorgaans geen tv, geen internet en als ze al een telefoon hebben, dan is dat een koosjere – dus zonder toegang tot internet. Voorlichting is daarom nodig. Als rabbi’s overleggen we en geven we een kiesadvies.”

De macht van de rabbi’s is dus groot. Vandaar dat politici in verkiezingstijd hun opwachting maken bij de Joden die in chassidische kringen de leiding hebben. In ruil voor steun van de rabbi’s geven ze grote hoeveelheden geld en doen ze allerlei concessies. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat deze groep Joden eigen rechtbanken, politie en ambulancediensten heeft en dat de meest fundamentele wetten met betrekking tot seculier onderwijs niet gelden voor hun scholen. „Als moslims om een eigen rechtbank vragen, wordt hun dat kwalijk genomen. Als de Joden dit bedingen, krijgen ze het zonder pardon”, zegt historicus John Fea.

Het advies van de rabbi’s is dit jaar eenduidig: een orthodoxe Jood stemt op Trump. Brudny: „Hij heeft als president meer voor de Joden gedaan dan de meeste van zijn voorgangers.” Bovendien weegt voor de rabbijn dat Trump op het gebied van ethische vragen conservatiever is dan Harris. „Ja, er is het nodige af te dingen op zijn persoonlijke leven, maar toch…”

Opvallend is wel dat de positie van Israël in het Midden-Oosten voor Brudny en veel andere orthodoxe Joden in Brooklyn niet doorslaggevend is. Over het bestaan van de staat Israël verschilt men binnen de chassidische gemeenschap sterk van mening. Sommigen veroordelen het zionisme scherp. Zij zeggen dat Israël pas na de komst van de Messias kan worden hersteld. Zolang Hij niet is gekomen, blijven zij liever in ‘ballingschap’ in de Verenigde Staten. Andere groepen staan welwillender tegenover Israël. Brudny: „Nee, de situatie in het Midden-Oosten is voor onze groep geen speciale prikkel bij het maken van een keus.”

Veruit de meeste Joden in de VS maken een andere keus dan de strikt orthodoxe in Brooklyn. Ongeveer 70 procent van alle Joden in Amerika stemt Democratisch. Maar dat is volgens Sam Markstein van de lobbygroep Republican Jewish Coalition aan het veranderen. Hij sluit niet uit dat bij de komende verkiezingen een forse groep Joden de Democraten vaarwel gaat zeggen. „Er is bij Joden sprake van een beweging richting Republikeinen.”

Als oorzaken wijst Markstein aan: het groeiende antisemitisme, de aanslagen van Hamas in oktober vorig jaar en de recente opstelling van de huidige regering tegenover Israël. „Biden en ook Harris zeggen Israël te steunen, maar ze zijn toch wel geneigd veel begrip te tonen voor de vijanden van Israël.” Veel Joden vinden de huidige president en de Democraten te slap tegenover Hamas. „Ja, dan hebben ze liever een president die van wanten weet, ook al gedraagt hij zich af en toe onhebbelijk. Wat heb je aan een president die vriendelijk lacht en aardig is, maar zich verder slap opstelt?”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer