Dat heeft Bosma’s promotor Jean Tillie bevestigd na vragen van Argos, het onderzoeksplatform van de VPRO. Een eerdere versie van Bosma’s onderzoek kreeg eind 2022 ook al het oordeel ”negatief”.

Bij die eerste poging stond Bosma nog onder toezicht van politicoloog Meinert Fennema. Maar omdat die vorige zomer overleed, nam Jean Tillie, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, de rol van promotor over. Tillie vond Bosma’s proefschrift verdedigbaar, maar de onafhankelijke beoordelingscommissie dacht daar anders over. Die gaf Bosma’s meesterproef het oordeel ”negatief”. Waarin Bosma’s onderzoek precies tekortschiet, is onduidelijk. Dat is volgens een woordvoerder van de universiteit ook vertrouwelijk. Het is ook niet bekend of de beslissing unaniem is genomen.

Een afwijzing betekent dat een proefschrift niet voldoet aan de standaarden voor wetenschappelijk onderzoek. Een van de vereisten is dat de probleemstelling helder en relevant moet zijn. Ook moet onderzoek leiden tot nieuwe wetenschappelijke inzichten.

Apartheid

Bosma deed onderzoek naar de positie van Afrikaners, de witte minderheid in Zuid-Afrika, die het land jarenlang regeerde met apartheid. De basis voor zijn onderzoek is zijn in 2015 gepubliceerde werk: Minderheid in eigen land. Kees van der Waal, hoogleraar sociale antropologie van de Universiteit van Stellenbosch, die op verzoek van Argos dat werk las, typeerde het als „ideologisch, tendentieus en eenzijdig”. „Er staan veel tegenstrijdigheden in en ik zou het niet als een wetenschappelijk traktaat zien”, aldus Van der Waal tegen Argos.

Bosma’s dissertatie is niet beschikbaar en de vraag is of het dat ooit zal worden. Voorzitter van de promotiecommissie Wouter van der Brug liet eerder weten dat „als een proefschrift door de commissie is goedgekeurd en een kandidaat wordt toegelaten tot de verdediging van het proefschrift, het proefschrift openbaar wordt. Daarvoor niet”.

Consequenties

Het is niet duidelijk wat de consequenties van de tweede afwijzing zijn voor de kansen van Bosma om nog te kunnen promoveren. Tillie zegt in overleg te gaan met Martin Bosma. Volgens hem zijn er verschillende mogelijkheden: „Heel formeel kan hij nog promoveren, maar niet bij deze commissie”, aldus Tillie.

„Heel formeel kan hij nog promoveren, maar niet bij deze commissie” - Jean Tillie, hoogleraar politicologie

Bosma, die na een loopbaan in de journalistiek sinds 2006 voor de PVV in de Kamer zit, heeft zelf nog niet gereageerd op de berichtgeving van Argos.