Tilburg University Magazine

„Ik geloof niet dat de theologie neutraler moet worden, seculierder. Er bestaat geen standpuntloos standpunt en we hebben allemaal een niet-neutrale visie op de wereld. Geloof en rede zijn niet in strijd. De waarheid van geloof kun je niet bewijzen, maar dat geldt voor alle visies. We kunnen laten zien dat ze redelijk zijn. Daar hebben we het mee te doen. Daar moet je over kunnen praten. Ook in het publieke domein. (…)

De seculiere visie is de westerse visie geworden. We kijken naar rest van de wereld die in merendeel religieus is en stellen dat religie hun cultuur is, maar dat wij natuurlijk weten hoe het echt zit. Dat zou hen minder handelingsbekwaam maken. Ik meen dat dat nu juist provinciaals is.

Verder is het lang niet altijd zo dat mensen die zich in seculiere termen uiten niet open staan voor andere perspectieven. Voor mij begint het met de fundamentele theologische gedachte dat ook voor degenen die niet in God geloven, God toch bestaat. Van elke opvatting over God, zelfs over waarom God niet kan bestaan, kan de theologie daarom leren. Omgekeerd kan de cultuur van de theologie leren dat er andere mogelijkheden zijn dan alles te willen beheersen en temmen, dat we kunnen leven van hoop en vertrouwen. Over dit soort zaken zou het volgens mij meer moeten gaan. Tegelijkertijd hebben we keuzes te maken in vrijheid en verantwoordelijkheid in de wetenschap dat niet alles mogelijk of goed is. Daarover gaat theologie en ik geloof dat het gesprek hierover in elke cultuur mogelijk is. Er is geen plaats waar God niet is.

De westerse cultuur is een cultuur die de strijd aangaat met de omgeving. Ik of wij maken alles zelf lekker uit. Een soort eeuwige puberteit. Maar de wereld is altijd sterker en wij zullen het op deze manier verliezen. Bovendien, we zijn zelf deel van het stof van de aarde. Daarover gaat theologie. Of het legitiem is daarvoor een heel vak op te tuigen met diverse subdisciplines, is natuurlijk een volgende vraag. Maar laten we ook de geschiedenis voor ogen houden. De universiteit begon ooit met theologie en van daaruit ontstonden de geesteswetenschappen. Als zij omvallen, wat zijn wij dan nog als academie?”

Theoloog prof. dr. Erik Borgman nam vrijdag afscheid van Tilburg University. In het magazine van de universiteit staat een interview met de hoogleraar over zijn loopbaan en over de functie van theologie in het seculiere leven.