Albert de Boer woont met zijn vrouw en drie kinderen al ruim vijf jaar net over de grens in het Duitse Laar. Voor zijn werk, de school van de kinderen en zo nu en dan een boodschap gaat het gezin zo’n vijf keer per dag de grens over, schat hij in. Toch verwacht hij geen grote impact van de grenscontroles, „hooguit een keertje een minuut of drie vertraging”.

Lees ook

Wonen in Duitsland: zondagsrust, noaberschap en een grote tuin

De Boer verwacht dat de controles vergelijkbaar zullen zijn met die tijdens het Europees Kampioenschap voetbal van afgelopen zomer. „Toen werden met name de grote grensovergangen gecontroleerd, zoals bij Arnhem. Bij kleine overgangen stonden ze niet eens; daar hebben ze gewoon de mankracht niet voor. Als ze er wel staan, staan er soms zes of zeven auto’s voor je te wachten. Ze pikken er her en der eentje uit. Omdat wij met een Duits kenteken rijden, mogen we vaak vrij snel doorrijden. En als je al een keertje aan de kant wordt gezet, is het alleen een kwestie van je papieren laten zien.”

„Af en toe controle bij de grens is helemaal niet verkeerd” - Albert de Boer, woont in Duitsland en werkt in Nederland

De Boer kan wel begrijpen dat er af en toe eens grenscontroles uitgevoerd worden. „Tijdens het EK hebben ze duizenden mensen de toegang geweigerd of staande gehouden vanwege openstaande boetes of gevangenisstraffen. Ook hebben ze smokkel van mensen en drugs onderschept. Aan de ene kant zeg je: binnen Europa moet je vrij kunnen reizen. Maar af en toe controle is dus helemaal niet verkeerd.”

Onmogelijke opgave

Voor bewoners van de grensregio tussen Duitsland en Nederland, zoals De Boer, zorgen de aangekondigde controles momenteel voor veel onduidelijkheid. Dat merkt Heidi de Ruiter, plaatsvervangend secretaris bij Euregio Rijn-Waal, een samenwerkingsverband van Nederlandse en Duitse gemeenten.

„We weten nog niet hoe de grenscontroles eruit komen te zien”, zegt De Ruiter. Maar het lijkt haar niet waarschijnlijk dat er bij alle grensovergangen controles uitgevoerd zullen worden, waarbij alle auto’s moeten stoppen zodat inzittenden hun paspoort kunnen tonen. „Voor dergelijke stationaire controles is zo veel personeel nodig; dat lijkt ons een onmogelijke opgave voor de Duitse marechaussee en politie.”

Files

Hoewel het plan door de Duitse minister Nancy Faeser met veel bombarie werd aangekondigd, zijn de Duitse grenscontroles niet nieuw. Al sinds 2015 voert het land controles uit bij de grens met Oostenrijk, sinds oktober 2023 ook bij de grenzen met Frankrijk, Polen, Tsjechië en Zwitserland. Nu komen Nederland, België en Luxemburg daarbij.

Gedurende de coronapandemie vonden er ook grenscontroles plaats bij de Duits-Nederlandse grens, net als afgelopen zomer tijdens het EK. Dat leidde toen op sommige plekken tot lange files.

De Duitse politie of marechaussee staat ook nu al af en toe langs de snelweg bij de grens, volgens De Ruiter. „Dan zetten ze sommige auto’s aan de kant om die te controleren. De meeste mensen hebben daar wel begrip voor; het is immers voor hun eigen veiligheid.”

„Grenscontroles druisen in tegen de Europese gedachte van open grenzen” - Heidi de Ruiter, plaatsvervangend secretaris bij Euregio Rijn-Waal

Dat wordt anders wanneer de deze week aangekondigde grenscontroles wél strenger worden en alle auto’s die de grens passeren, moeten stoppen, verwacht De Ruiter. „Dat is een enorme belasting voor de logistieke sector, en voor de ruim 20.000 mensen die in deze regio dagelijks de grens overgaan voor werk, school of boodschappen. Zij moeten dan rekening houden met extra reistijd. Wat dat betreft zijn we bij Euregio wel geschrokken van de berichtgeving. Het signaal dat van zulke controles uitgaat, druist in tegen de Europese gedachte van open grenzen en vrij verkeer van personen binnen Europa.”

De onduidelijkheid over de precieze uitvoering van de aangekondigde grenscontroles zorgt voor verwarring bij omwonenden, merken ze bij Euregio. „Er doen allerlei geruchten de ronde. Iemand benaderde ons dinsdag, omdat hij had gehoord dat hij per direct een speciaal bewijs nodig had om over de grens te mogen werken. Berichten gaan dus snel een eigen leven leiden.” Euregio krijgt dan ook veel meer vragen dan normaal. „Maar we kunnen mensen nog geen duidelijkheid bieden.”