Met die nogal sombere conclusies kwam het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag naar buiten. Het bureau verzamelde de gegevens in het kader van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). De gegevens daarvoor zijn verzameld tussen november 2023 en februari 2024 en in april 2024.

Ruim de helft van de bevolking geeft Den Haag een onvoldoende, zo staat te lezen in het rapport. Ook zegt een meerderheid van bijna 60 procent dat de politiek onvoldoende oog heeft voor de belangen van burgers, vooral voor die van de „gewone mensen”. Een ruime meerderheid vindt dat er te weinig aandacht is voor lage-inkomensgroepen, praktisch opgeleiden en mensen buiten de Randstad.

Kanttekening daarbij is dat deze gegevens wellicht ietwat zijn gedateerd omdat ze verzameld zijn voor de afronding van de kabinetsformatie die uitmondde in het aantreden van het kabinet-Schoof. Onderzoeksbureau Ipsos/I&O peilde begin juli namelijk dat het vertrouwen in de politiek sinds medio 2022 steeg van 29 naar 42 procent. Vooral het vertrouwen van lager opgeleide in de politiek nam toe, liet het peilingsbureau zien. Vooral kiezers van BBB en PVV hebben veel vertrouwen in de huidige regering. Het vertrouwenspercentage van de achterban van die twee partijen schommelt rond de 70 procent.

Immigratie

Uit het rapport van het SCP volgt verder dat immigratie al sinds de zomer van 2022 kopzorg nummer 1 is bij veel Nederlanders. Bijna 70 procent van de Nederlanders vindt dat er niet nog meer vluchtelingen moeten worden opgevangen.

Leeftijd lijkt daarbij overigens een rol te spelen. Van de 55-plussers vindt 71 procent dat Nederland niet nog meer vluchtelingen moet opvangen. In de leeftijdscategorie van 18 tot 34 jaar ligt dat percentage op 61 procent.

Een andere zorg is het landsbestuur. Zo’n 35 procent van de Nederlanders schaart ”politiek en bestuur” in het rijtje maatschappelijke problemen. Tegelijkertijd worden democratie en bestuurlijke inrichting door vrijwel niemand beschouwd als punt van zorg.

Economie

Het percentage Nederlanders dat het landsbestuur en de politiek een onvoldoende geeft, stijgt al sinds medio 2021. Toen lag het percentage nog ruim onder de 50. Tegelijkertijd blijkt dat steeds minder mensen zich zorgen maken over de economie. Eind 2022 verwachtte zo’n 75 procent nog dat het op termijn „veel slechter zou gaan met de economie”. Begin 2024 was dat percentage geslonken tot 40 procent.

Publieke debat

Om het vertrouwen op te schroeven, doen de SCP-onderzoekers de politiek de suggestie aan de hand meer te wikken en te wegen. Op die manier zou Den Haag de kiezer meer inzage geven in het vaak als ingewikkeld en ondoorzichtig ervaren besluitvormingsproces.

„Mensen vinden vaker dat er voldoende naar burgers is geluisterd als volksvertegenwoordigers het publieke debat en de discussie in de media hebben gevolgd en daarbij verschillende perspectieven hebben afgewogen”, schrijven de onderzoekers van SCP.