Schoolspullen, een grafische rekenmachine, een goede rugtas en dan ook nog een laptop die aan de juiste technische eisen voldoet. Voor veel ouders is het best prijzig om hun kind naar de middelbare school te sturen. Het gebeurt steeds vaker dat ze daarbij om hulp vragen, meldde Nieuwsuur dinsdag. Het programma vroeg cijfers op bij Stichting Leergeld, die huishoudens met een beperkt inkomen financieel ondersteunt.

De stichting helpt ouders die onder de inkomensgrens zitten van 110 tot 120 procent van het sociaal minimum. Ze zag het aantal hulpvragen de afgelopen drie jaar flink toenemen. In 2021 hielp Leergeld nog 128.946 kinderen aan school- en sportspullen, het afgelopen jaar waren dat er al 181.717 – een toename van zo’n 40 procent. Steeds vaker gaat het daarbij om laptops. De hulporganisatie verstrekte er het afgelopen jaar ruim 20.000. „En dan gaat het nog alleen om kinderen uit gezinnen onder het sociaal minimum”, zegt directeur-bestuurder Gaby van den Biggelaar. „Ook wanneer je net iets meer verdient, kan het een enorme kostenpost voor ouders zijn als ze ineens 500 of 600 euro moeten betalen voor een laptop. Dan moeten ze op andere dingen gaan bezuinigen.”

Er bestaan flinke verschillen in de manier waarop scholen het laptoponderwijs vormgeven en financieren. Bij de ene school is een eigen laptop verplicht, bij de andere niet. De ene school financiert laptops zelf, de andere vraagt een bijdrage van ouders. Van den Biggelaar ziet dat het aantal scholen dat een laptop verplicht stelt, toeneemt. „En dan moet het apparaat ook nog voldoen aan allerlei eisen, omdat de software die in de klas wordt gebruikt goed moet kunnen draaien. Vijf jaar geleden was een tweedehands laptop van 200 euro prima, nu betaal je minstens 500 euro.”

Laptopkarren

Op het Van Lodenstein College is een laptop niet verplicht, licht woordvoerder Joyce van der Heijden toe. Als een docent laptops nodig heeft in de les, reserveert hij een laptopkar. Bij het ene vak gebeurt dat vaker dan bij het andere. Leerlingen mogen geen privélaptop van thuis meenemen.

De school start dit jaar wel met een pilot waarbij ouders bij een bedrijf een schoollaptop kunnen leasen of kopen voor hun kind. Verplicht is dat niet. „Ouders mogen zelf bepalen of ze mee willen doen. We komen ze tegemoet met een financiële bijdrage per maand zolang de leerling bij ons op school zit. Daarnaast blijven we ook altijd schoollaptops aanbieden.”

De pilot betekent niet dat de school nu meer gaat werken met laptops, benadrukt Van der Heijden. „Ze blijven een ondersteunende functie hebben.”

Ook de Jacobus Fruytier scholengemeenschap werkt al een aantal jaren met laptopkarren in de les. Op dit moment is er nog geen schoolbreed beleid voor het gebruik van persoonlijke laptops, zegt communicatieadviseur Annelieke Nijsink. „We gaan dit jaar wel van start met een pilot op de locaties in Apeldoorn en Rijssen.  Aan de hand van die ervaringen bekijken we of we verder gaan.”

Binnen de pilot krijgen ouders de vrijwillige optie via school een laptop aan te schaffen. „Ze krijgen er een stimuleringsvergoeding voor, waardoor voor een relatief laag bedrag een laptop kan worden gekocht. Voor ouders die daar niet voor kiezen, zorgen wij dat er een schoollaptop beschikbaar is. Die laptop haalt de leerling aan het begin van de schooldag op en levert hij of zij aan het eind van de dag weer in.”

Wet Gratis Schoolboeken

Gaby van den Biggelaar van Stichting Leergeld zou graag zien dat er eenduidig overheidsbeleid komt op het gebied van laptops. Samen met twaalf andere hulporganisaties, waaronder de PO- en VO-Raad, roept ze het kabinet op om digitale lesmiddelen voortaan net als schoolboeken te financieren uit publieke middelen. Een oproep die niet nieuw is, zegt ze er meteen bij. „We zijn al jaren in overleg met het onderwijsministerie hierover. Scholen zeggen dat ze best de laptops willen vergoeden, maar niet van de huidige financiering. Dan zal het Rijk moeten bijspringen.”

„Ze draaien in Den Haag al jarenlang in een cirkeltje, terwijl de problemen voor ouders toenemen” - Gaby van den Biggelaar, directeur van stichting Leergeld

Het ministerie van Onderwijs liet Nieuwsuur weten dat de kosten voor publiek verstrekte laptops in het middelbaar onderwijs zijn berekend op 201 miljoen euro. In het Hoofdlijnenakkoord zijn daar geen extra middelen voor vrijgemaakt. Er is wel opnieuw een onderzoek gestart naar de effectiviteit van de bestaande regelingen. „Ze draaien in Den Haag al jarenlang in een cirkeltje, terwijl de problemen voor ouders toenemen”, zegt Van den Biggelaar.

Ze zou graag zien dat digitale leermiddelen onder de Wet Gratis Schoolboeken gaan vallen. „Dat zou het gemakkelijkst zijn, omdat je de uitvoering meer kunt stroomlijnen. Kinderen krijgen aan het begin van het schooljaar samen met hun schoolboeken ook gelijk een laptop. Elke school heeft dan hetzelfde beleid en er zijn geen situaties meer waarbij een kind opvalt, omdat het bijvoorbeeld als een van de weinigen nog een schoollaptop moet gebruiken.”