In de Nieuwe Kerk in Amsterdam hebben archeologen in een week tijd 32 skeletten opgegraven. De opgravingen worden gedaan in verband met funderingswerkzaamheden die in de kerk nodig zijn. Stadsarcheoloog Thijs Terhorst verwacht dat er in totaal zo’n tweehonderd graven gevonden worden.
Het team onderzoekt de bouwplaats voordat de aannemer de acht zuilen van het middenschip gaat verstevigen met stalen balken en beton. De archeologen werken vanuit putten van anderhalve meter diep, waar ze de graven veiligstellen. „Dieper gaan we niet, ook al zouden we dat als archeologen misschien wel willen”, aldus Terhorst. Na onderzoek worden de resten herbegraven.
Dat er menselijke resten worden gevonden, is niet vreemd: de kerk stamt uit 1408 en tot 1866 werden er naar schatting tienduizenden mensen begraven. Bij een eerdere restauratie in de vorige eeuw zijn de meeste graven geruimd. De graven die er nu nog liggen, stammen uit de 18e en 19e eeuw.
Bij vooronderzoek in 2023 werden al zo’n vijftig skeletten gedocumenteerd, vertelt fysisch antropoloog Constance van der Linde van de UvA. Het ging vooral om volwassenen, maar ook kinderen en baby’s. De onderzoekers nemen onder meer maagmonsters, om te zien aan welke ziektes de doden hebben geleden. Ook kijken ze naar de botten, wervelkolom en het gebit.
Donderdagochtend vond het team een gouden kroon in het gebit van een oudere vrouw. „Dat had ik nog nooit gezien”, zegt Van der Linden. Vorige week vonden de archeologen een wollen vest en eerder stuitten ze op een muntstuk, waarmee vroeger de ogen van overledenen werden afgedekt. Bepaalde vondsten zijn te zien in de tentoonstelling ‘Ontdek De Nieuwe Kerk’ die zaterdag opent.
Volgens architect Ray Kentie is de herfundering hard nodig, omdat de acht zuilen tot 1,5 millimeter meer zakken dan de rest van de kerk, waardoor er scheurtjes ontstaan. „Dat is nu nog niet dramatisch, maar op den duur wel. We willen niet dat er stukken naar beneden vallen.” Op 6 december moet het werk klaar zijn.
De financiering van het project, in totaal 2,7 miljoen euro, moet voor december rond zijn. Directeur van de Nieuwe Kerk, Annabelle Birnie, zegt donderdag dat er nog iets minder dan 1 miljoen euro nodig is. „Donaties zijn dus nog steeds welkom.”
Tijdens de tentoonstelling kan het publiek de archeologen en aannemers op werkdagen aan het werk zien vanaf een twee meter hoge loopbrug, waar ze een helm op moeten. Op woensdag- en zondagmiddagen kunnen geïnteresseerden zelf archeologische technieken leren.