Nog steeds zijn er 3,3 miljoen mensen die geen keuze maakten en daarmee ingetekend staan als ”geen bezwaar”. Verder is er een groep van zo’n 1,5 miljoen die wil dat een ander de keuze maakt. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deze woensdag naar buiten bracht.

Het Donorregister is in 2024 een stuk voller dan in 2020. In dat jaar ging de nieuwe donorwet in. Was iemand eerst alleen donor als hij daarvoor expliciet toestemming had gegeven, onder de nieuwe wet is iemand donor tenzij hij expliciet heeft aangegeven daarvoor géén toestemming te geven. Sindsdien steeg het aantal mensen dat hun keuze doorgaf, van ongeveer 7 miljoen naar zo’n 10,5 miljoen.

Mensen met een migratieachtergrond gaven bijna twee keer zo vaak geen toestemming voor orgaandonatie als mensen met een Nederlandse herkomst. Onder Nederlandse Marokkanen zijn de minste donoren: 96 procent geeft geen toestemming. Ook van de Turkse Nederlanders geeft bijna negen op de tien geen toestemming.

Iemand kan zijn keuze in het Donorregister altijd aanpassen. Tussen 2022 en 2024 wisselden 20.000 mensen van ”toestemming” naar ”geen toestemming”. In dezelfde periode veranderden 6000 mensen hun keuze van ”geen toestemming” naar ”toestemming”.

Een orgaandonor laat na zijn sterven één of meerdere organen na aan iemand op de wachtlijst die zonder donororgaan een zeer kleine overlevingskans heeft. Dit kan alleen onder bepaalde voorwaarden. Een daarvan is dat iemand in het ziekenhuis moet zijn overleden. Op dit moment staan er ruim 1400 mensen op de wachtlijst voor een orgaan. Wie bijvoorbeeld een nier nodig heeft, moet gemiddeld ruim twee jaar wachten.

Terughoudendheid

Bij de NPV-Zorg voor het leven komen momenteel nauwelijks meer vragen binnen over orgaandonatie, zegt medewerker Ali van Dijk. Rond de wetswijziging was dat volgens haar wel anders. „Toen kregen we veel vragen en trokken lezingen over dit onderwerp volle zalen.”

Bij reformatorische christenen merkt Van Dijk terughoudendheid over orgaandonatie. „Er leven veel vragen over wat er gebeurt bij het sterven. Is hersendood wel echt dood en wanneer vindt de scheiding van lichaam en ziel plaats?” Met de nieuwe wet hadden veel reformatorische christenen moeite. „Ik sprak veel mensen die zich onder druk gezet voelden om een keuze te maken.”

„Er leven veel vragen over wat er gebeurt bij het sterven” - Ali van Dijk, medewerker advies en toerusting bij de NPV

Of er in de afgelopen jaren een verandering van denken heeft plaatsgevonden onder reformatorische christenen, vindt Van Dijk moeilijk te zeggen. „We hebben in ieder geval geen onderzoeken die dat uitwijzen.” Uit de CBS-cijfers blijkt dat het aantal mensen dat geen toestemming geeft, naast de steden Rotterdam en Den Haag ook in bijvoorbeeld de Biblebeltgemeenten Neder-Betuwe (54 procent) en Tholen (51 procent) relatief hoog is.