In de woonkamer van het statige herenhuis aan de rand van het winkelcentrum van Veenendaal dribbelt Anna. **** Het anderhalf jaar oude meisje roept nog om opa als ze bij haar oma onder de arm de kamer verlaat. Het is een van de acht kleinkinderen van Bisschop, die in december afscheid nam van de Tweede Kamer. „We hebben zelf drie zoons en drie dochters. De kleinkinderen zijn op één na allemaal meisjes.” Glimlachend: „De feminisering slaat toe.”

Zijn zorg voor de kinderen en kleinkinderen, z’n tuin, historisch onderzoek en werkzaamheden als ouderling in de hersteld hervormde gemeente van Veenendaal slokken sinds zijn afscheid van de politiek een flink deel van zijn tijd op. Nog wel. „Ik wil bewust een adempauze, even wennen aan een nieuwe levensfase. Ik krijg allerlei verzoeken om tot besturen toe te treden. De reformatorische gezindte is kennelijk bang dat je je al snel verveelt. Natuurlijk wil ik me, zolang mij daarvoor de krachten gegeven worden, dienstbaar opstellen. Deze zomer hoop ik een beslissing te nemen over de verschillende vragen die er liggen.”

1 Wie ziet u als u in de spiegel kijkt?

„Ik ben niet zo goed in dat soort zelfreflecties. Als ik terugblik, voel ik me een dankbaar en gezegend mens. Ik heb altijd de mogelijkheden en de kracht gekregen om de taken die op mijn pad kwamen, uit te voeren. Met heel veel plezier heb ik 34 jaar in het onderwijs gewerkt. Ik had nooit de ambitie om de politiek in te gaan. Maar toen ik klaar was met mijn promotiestudie kwam de vraag van de plaatselijke SGP om een onverkiesbare plek op de lijst in te nemen. Ik gaf geschiedenis en staatsinrichting en het leek me wel zinvol om het werk als schaduwlid in de lessen te gebruiken. In 2010 werd me gevraagd de derde plaats op de landelijke lijst in te nemen. Toen de SGP in 2012 haar derde zetel terugkreeg, kwam ik in de Tweede Kamer. Het werd op mijn weg geplaatst. Zo zijn er meer momenten in mijn leven geweest. Dan heb je te volgen. Wij doen graag of alles van ons afhangt, maar je weet dat je niet meer bent dan een schakeltje in Gods hand. Als ik had moeten solliciteren of me presenteren had ik het gewoon niet gedaan. Het is meer vanuit het besef dat ik moet doen wat mijn hand vindt om te doen.”

„„Ik zou graag met ds. Hellenbroek van gedachten hebben gewisseld”” - Roelof Bisschop, voormalig Tweede Kamerlid voor de SGP

2 Waar en hoe komt u tot rust?

„Dan denk ik in de eerste plaats aan de zondag. Wat een zegen dat we elke eerste dag van de week rust mogen hebben. Niet alleen vanwege het gebod, maar ook om fysiek en mentaal tot rust te komen. Geen telefoon, geen mail, geen apps of wat dan ook.

Op doordeweekse dagen kom ik ’s avonds tot rust. Ook al is dat soms wat later. Dan lees ik nog even op m’n gemak de krant en werk de mail weg. Belangrijk voor mij zijn de jaarlijkse reisjes met mijn vrouw. Daarmee zijn we begonnen toen we 25 jaar getrouwd waren. Het was toen een verrassing voor haar. Het jaar daarop mocht zij iets voorbereiden. Sindsdien is het een traditie die ik niet graag zou missen. Voor de ander blijft de bestemming een open vraag tot het moment van vertrek. We proberen een programma door de bril van de ander samen te stellen en gaan meestal een week tot tien dagen op stap. Het is goed voor je relatie.

De langste reis was die in 2018, toen we het spoor van Luther volgden. Die reis duurde twee weken en we trokken van hotel naar hotel. We hebben ook eens een kerkhistorische reis gedaan door Schotland en een treinreis naar Berlijn. Tijdens corona verbleven we in een appartement in de Belgische Voerstreek. Het is voor ons echt een mix van lummelen en ontspannen, rust en stilte zoeken, wandelen en bezoeken van historische en cultureel belangrijke plaatsen.”

3 Wat vindt u belangrijk in uw vakantie?

Nieuws in beeld

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

 beeld Niek Stam

beeld Niek Stam

„Voor een belangrijk deel zijn dat onze huwelijksreisjes. Verder ga ik weleens met onze zoons op pad en Christien op haar beurt met de dames. Voor mij is ook onze tuin van belang. Aan de voorkant is er het gewoel van het centrum van Veenendaal, achter zijn er de rust en stilte. Onze tuin achter het huis grenst aan het perceel van de Julianakerk, waarin op zondag een hervormde Bondsgemeente samenkomt. Af en toe kerken we daar. In januari ben ik in onze kerk tot ouderling bevestigd, maar toen heb ik gezegd dat ik een paar keer per jaar de banden met mijn buren aanhaal. Ik ontmoet er mensen die ik ken uit mijn tijd op het Ichthus College en je blijft als buren per slot van rekening graag op de hoogte van elkaars reilen en zeilen. Achter in onze tuin staat een joekel van een beuk. Een deel van de bladeren valt in het najaar op het terrein van de kerk. De vrijwilligers die dat opruimen trakteren we steevast op wat lekkers.

In de tuin en om het huis is altijd wel wat te doen. Ook dat is vakantiebesteding. Ik mis een bepaalde deskundigheid, maar ontwerp wel graag en houd van harmonie in vormen, kleuren en stijlen. Dat hebben we ook geprobeerd vast te houden in deze woning, gebouwd in 1938 en een beetje in de stijl van de Amsterdamse School. We hebben het huis in 1996 gekocht van de zoon van de man die de woning liet bouwen. De architect heeft gekeken naar de stijl van de Julianakerk.

In de tuin heb ik onlangs een waterberging ingegraven en daarbovenop zijn boompjes leifruit geplant. De berging wordt gevuld vanuit de hemelwaterafvoer van een deel van het dak.”

4 Welk boek ligt er momenteel op uw nachtkastje?

„Op mijn nachtkastje ligt niets, want in bed lees ik niet. Maar beroepshalve heb ik de voorbije jaren heel veel gelezen. Ook wel fictie, maar daar kom ik niet meer aan toe. Ik lees vooral gericht, als een taak. Zo ben ik systematisch bezig met alle preken van ds. Hellenbroek. Iedere week lees ik er ten minste één. Ik doe dat tot stichting van mezelf, want ik geniet van zijn exegese en Bijbelonderwijs. Maar mijn interesse heeft ook te maken met het onderzoek naar zijn leven en werk. Daar ben ik al enkele jaren mee bezig. Dat moet, als me de krachten worden gegeven, uitmonden in een wetenschappelijke biografie. Een belangrijke vraag is hoe zijn kleine catechisatieboekje kon uitgroeien tot een monument van de orthodoxie, tot op de dag van vandaag. Ik doe dat niet onder druk en ben er naar verwachting nog wel enkele jaren mee bezig. Ik hoop dat het in 2031 klaar is, dan is het 300 jaar geleden dat hij stierf.

Af en toe lees ik ook wat anderen me aanreiken en in een leeskring zijn we bezig met een aantal boeken op het snijvlak van samenleving en politiek. Een van mijn zoons is gepromoveerd op een filosofisch onderwerp. Hij geeft me af en toe boeken over ethiek en leiderschap. Heel boeiend. Steeds weer blijkt dat je zonder de Bijbelse kaders geen degelijk fundament hebt.”

„„Ik zag en zie het als mijn taak om te getuigen, niet om te overtuigen”” - Roelof Bisschop, voormalig Tweede Kamerlid voor de SGP

5 Met welke persoon uit heden of verleden zou u weleens (hebben) willen praten?

„Die zijn er genoeg. Die behoren niet tot de groten van de wereld. Ik zou graag met ds. Hellenbroek van gedachten hebben gewisseld. Er zijn ook veel anderen die mijn belangstelling hebben. Te denken valt aan Revius, de stoere contraremonstrant en houwdegen, die in zijn gedichten zo teer kan zijn. Als Voetius en Coccejus, hoogleraren die beiden een sterk stempel op de kerkgeschiedenis hebben gedrukt, in gesprek zouden gaan, had ik me graag willen aansluiten. Ik hoop alleen dat het gesprek niet in het Latijn gevoerd zou worden, want daarvoor ben ik die taal te weinig machtig. Je vraagt je af of het de bedoeling was dat hun meningen bij navolgers tot zulke grote verschillen zouden leiden. Zo ver liepen hun standpunten indertijd in wezen niet uiteen.

Eén keer heb ik een bijzondere ervaring meegemaakt, laat ik het een historische sensatie noemen. Dat was toen ik voor een rubriek in het Kerkblad van de Oud Gereformeerde Gemeenten, in het rijksarchief van Groningen zocht naar gegevens van Wilhelmus Themmen. Hij stond in de 18e eeuw in Nieuwe Pekela. Toen ik de acta van de kerkenraad uit 1726 opensloeg, rolden uit het perkament nog zandkorrels, gebruikt voor het drogen van de inkt. Op dat moment was het alsof Themmen me, over de eeuwen heen, in de ogen keek en de hand drukte. Een bijna fysieke ervaring. Heel bijzonder.”

„„Als ik had moeten solliciteren of me presenteren had ik het gewoon niet gedaan”” - Roelof Bisschop, voormalig Tweede Kamerlid voor de SGP

6 Waar luistert u naar?

„Ik gun me daar niet zo veel tijd voor. Podcasts beluister ik eigenlijk nooit, tijdens autoritten denk ik liever na over allerlei zaken. Ook naar de radio luister ik, met uitzondering van het nieuws, nooit. De enige uitzondering vormen de cantates van Bach. Voor iedere zondag van het kerkelijk jaar zijn die er. Mijn vrouw en ik beluisteren er elke zondag één, passend bij het moment van het jaar.

Verder geniet ik van het ‘componeren’ van een van onze kleindochters en het pianospel van een ander kleinkind. Dat is het wel zo’n beetje. Ik zit liever met een goed boek in ons tuinhuis.”

7 Wat is de missie van uw leven?

„Ik denk meestal niet in die grootse termen. Om met Luther te spreken: elk beroep is goddelijk. Ik ben in de wereld geplaatst om de taak die mij is toebedeeld met al mijn vermogen, naar eer en geweten uit te voeren. Op de plek waar je gesteld bent, alsof het honderd procent van jou afhangt, maar in de wetenschap dat je voor honderd procent afhankelijk bent van God.

Terugblikkend heb ik in het onderwijs geprobeerd de leerlingen inzicht te geven in het ontstaan van de huidige wereld. Niet om zo veel mogelijk kennis erin te stampen, maar om Gods leiding in de wereldgeschiedenis te tonen en hun belangstelling te wekken. In de politiek ging het er wat mij betreft om de overheid zo vorm te geven dat deze tot zegen van de samenleving is. Zoals Paulus zegt: opdat we een stil en gerust leven mogen leiden. Om orde, rust, recht en gerechtigheid. Het streven is voluit Bijbels, dat hoef je in een seculiere context niet altijd met teksten te onderbouwen. Ik zag en zie het als mijn taak om te getuigen, niet om te overtuigen.”

„„Voor mij is onze tuin van belang. Aan de voorkant is er het gewoel van het centrum, achter zijn de rust en stilte”” - Roelof Bisschop, voormalig Tweede Kamerlid voor de SGP

8 Welke Bijbeltekst betekent veel voor u?

„Er zijn talloze teksten die me gelukkig kunnen maken. Het gedeelte dat ik altijd heel bijzonder vind, is Psalm 103. Zo ver het oosten verwijderd is van het westen, zó ver doet Hij onze overtredingen van ons. In het licht van de vergeving van zonden is dat ongrijpbaar en onvoorstelbaar. Een beeld dat God Zelf gebruikt en dat we met ons menselijke verstand niet kunnen bevatten. Uiteindelijk komt het maar op één, heel radicale, vraag aan. Die stelde de Heere Jezus aan Petrus: „Hebt gij Mij lief?” Als ambtsdrager neem ik die vraag vaak mee tijdens huisbezoeken. Het is een heel confronterende tekst. Het is ja of nee; als iemand het niet weet, betekent dat ook nee.”

9 Terugkijkend op de voorbije jaren: wat was een diepte- en wat een hoogtepunt?

„Dat vind ik best lastig. Wat God me heeft toegeschikt, vormen allemaal hoogtepunten. Ik heb altijd met genoegen mijn werk kunnen doen. In de tijd als Kamerlid had ik voor de fractie en de medewerkers ook de portefeuille personeel. Het was een hoogtepunt dat ik nooit ook maar één uur heb hoeven te besteden aan narigheid. Een heel speciaal moment was voor mij de expositie over de Statenvertaling in het gebouw van de Tweede Kamer. Die kwam er toch, ondanks alle tegenstand.

Dieptepunten waren er natuurlijk ook. Eind maart overleed mijn moeder, 93 jaar oud. Ze mocht heel lang helder van geest zijn. Aan de andere kant weet je dat het komt, gezien haar leeftijd. Een van de jongens kreeg twintig jaar geleden een ernstig ongeval. Dat raakte me diep, maar tegelijkertijd versterkte het de band binnen ons gezin. Weet je, ik ben te veel een Sakser om vaak na te denken over hoogte- en dieptepunten.”

10 Hoe kijkt u naar de toekomst?

„Als we het hebben over de wereld om ons heen, zijn we geneigd om te denken dat het nog nooit zo erg is geweest. Als historicus zeg ik dan: Besef dat ze dat in de 17e eeuw ook vonden. Maar als ik mijn kleinkinderen zie opgroeien en denk aan de ontwikkelingen op het terrein van gender, politiek, beleid en voedselvoorziening, slaat de schrik me om het hart. De situatie in het Midden-Oosten is spannend en die in Oekraïne baart eveneens zorgen. Maar het loopt God niet uit de hand. Des te belangrijker is het om jonge mensen te laten zien dat Hij Zijn zegen geeft als ze zich houden aan Zijn geboden. Dat ze bezig moeten zijn met dingen die ertoe doen. Dat is een waardevolle boodschap. Als ik daar, ook in de komende jaren, een bijdrage aan mag leveren, zal me dat tot vreugde zijn.”