Veel te winnen viel er voor Kagame (66) niet. Bij de vorige verkiezingen sleepte hij al bijna 99 procent van de stemmen in de wacht. Toch wist hij dat resultaat maandag nog te verbeteren, want de teller bleef steken op 99,15 procent. Ook bij eerdere rondes lagen de percentages ruim boven de 90. De twee uitdagers, Frank Habineza en Philippe Mpayimana, harkten respectievelijk 0,53 en 0,32 procent van de stemmen binnen.

In de meeste landen geeft dit soort onwaarschijnlijke cijfers te denken. Hoe kan het dat iemand met zulke percentages de verkiezingen wint? Is de stembusgang wel eerlijk en democratisch verlopen? En heeft de oppositie wel serieus de gelegenheid gehad om zich te presenteren?

Dat laatste was zeker niet het geval. Ten minste drie oppositieleden waren van deelname aan de verkiezingen uitgesloten, onder wie Diane Rwigara, een uitgesproken criticus van Kagame. Zij werd in 2017 ook al van het stembiljet geweerd. „Waarom laat je me niet meedoen? Dit is de tweede keer dat je me op slinkse wijze van mijn recht om campagne te voeren hebt beroofd”, uitte de leider van het People Salvation Front haar frustratie op X.

Kagame zelf wil niets van de kritiek op de verkiezingsuitslag weten. „Er zijn mensen die denken dat 100 procent geen democratie is”, hield het Rwandese staatshoofd zijn aanhang vorige maand tijdens een campagnebijeenkomst voor. „Er zijn er die met 15 procent van de stemmen aan de macht komen. Is dat dan democratie?”

De Belgische hoogleraar Filip Reyntjens noemt de stembusgang in Rwanda een regelrechte klucht. „Net als de vorige verkiezingen, die ook een circus waren. De verkiezingscommissie telt geen stemmen, maar wijst ze toe”, aldus de wetenschapper, die verwijst naar rapporten van EU-waarnemers.

Los van de klinkende stembuscijfers en deze kritiek is de populariteit van Kagame onder de Rwandese bevolking ontegenzeggelijk groot. Hij wordt nog steeds gezien als de man die het land weer op de rails heeft gezet na de bloedige volkerenmoord van 1994, waarbij meer dan 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s werden gedood.

En belangrijker nog: hij heeft Rwanda economisch uit het slop gehaald. Weliswaar kon hij zijn belofte niet waarmaken om van het Afrikaanse land rond 2020 een middenklassenstaat te maken, maar de welvaart is met sprongen gestegen. Zelfs in Nederland klinken op de radio spotjes die toerisme naar het ”land van de duizend heuvels” promoten. „De staat wordt prima gerund”, geeft ook prof. Reyntjens toe.

Dat laatste geldt ook voor het leger en de veiligheidsdiensten, maar die efficiëntie is een stuk minder positief. Kagame wordt ervan beschuldigd tegenstanders zonder pardon het zwijgen op te leggen – al dan niet definitief.