Toch wist het kleine Noord-Korea de top te kapen met het aankondigen van een nieuwe satellietlancering. Na afloop van de bijeenkomst probeerde Pyongyang een spionagesatelliet in een baan om de aarde te brengen. Maar de raket waaraan de kunstmaan was bevestigd, explodeerde kort na te zijn afgevuurd.

Het was de negende keer sinds 2008 dat de drie landen een top organiseerden en de eerste keer sinds de coronapandemie, die met name in Oost-Azië tot strenge en langdurige reisrestricties leidde. De drie naties zijn samen goed voor 25 procent van het mondiale bbp en voor 20 procent van de wereldhandel.

De Chinese premier Li Qiang –de nummer twee van het land na president Xi Jinping– deed een oproep aan de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol en de Japanse premier Fumio Kishida om te kiezen voor meer economische samenwerking, ondanks de politieke spanningen. Hij zei dat de drie landen elkaar als „partners met kansen voor ontwikkeling” moeten zien en keerde zich tegen het protectionisme en „het veranderen van economische en handelskwesties in politieke spelletjes of veiligheidsvraagstukken”. Daarmee zei Li in diplomatieke bewoordingen dat China gewoon handel wil blijven drijven met de twee techreuzen, ondanks hun politieke én militaire alliantie met de Verenigde Staten. Er werd afgesproken om de in 2019 gestaakte onderhandelingen over een vrijhandelsverdrag tussen de drie landen te hervatten.

Zowel Japan als Zuid-Korea verkeert op dat vlak in een ongemakkelijke positie. Voor beide landen is Peking de belangrijkste handelspartner en dus een onmisbare aanjager voor de economie. Op veiligheidsgebied leunen zij echter sterk op de VS, waarmee gezamenlijke militaire oefeningen de afgelopen jaren juist zijn opgevoerd. Vorig jaar kwamen de Amerikaanse, Zuid-Koreaanse en Japanse leiders nog samen in het Amerikaanse Camp David om formele akkoorden te sluiten over militaire samenwerking.

Mini-NAVO

Die samenwerking is gericht tegen het met kernwapens uitgeruste Noord-Korea, waardoor de drie landen zich bedreigd voelen. China ziet de jonge alliantie echter als een soort mini-NAVO die tegen Peking is gericht. Het land roept op tot kalmte in de regio, maar draagt daaraan zelf niet bij. China blijft, ondanks de oorlog in Oekraïne, samenwerken met de Russische president Vladimir Poetin. Ook vonden vorige week bij Taiwan nog grootschalige Chinese ‘strafoefeningen’ plaats na de beëdiging van de nieuwe Taiwanese president. Al langer wordt gevreesd dat China een aanval voorbereidt op het eiland, dat door Peking als een afvallige provincie wordt beschouwd. Bovendien blijft China het regime van Kim Jong-un steunen.

De Noord-Koreaanse kwestie kwam dan ook uitgebreid ter sprake op de tweedaagse top, ook al stond dit formeel niet op de agenda. Yoon en Kishida pleitten eens te meer voor „denuclearisatie van het Koreaanse schiereiland”. Bij de vorige top in 2019 steunde China die nucleaire ontmantelingsplannen. Maar nu bleef het bij een gezamenlijke verklaring dat stabiliteit op het Koreaanse schiereiland in het „gemeenschappelijk belang” is. Peking sloot zich ook niet aan bij Japanse en Zuid-Koreaanse veroordelingen van nieuwe Noord-Koreaanse plannen om een spionagesatelliet te lanceren.

Strafkampen

In een informeel een-op-eengesprek vroeg Yoon of China met Zuid-Korea wilde samenwerken als het gaat om mensen die een vluchtpoging vanuit Noord-Korea ondernemen. Peking stuurt Noord-Koreaanse vluchtelingen die in China worden opgepakt, terug naar het land van herkomst, waar hun een vreselijk lot in de beruchte strafkampen wacht. Seoul geeft Noord-Koreaanse vluchtelingen die een Zuid-Koreaanse ambassade buiten China weten te bereiken, juist een Zuid-Koreaans paspoort zodat zij een nieuw leven in vrijheid kunnen beginnen.

In de slotverklaring werd met geen woord gerept over Noord-Korea of Taiwan. Enkel in algemene woorden werd gezegd dat „het beschermen van vrede, stabiliteit en welvaart op het Koreaanse schiereiland en in Noordoost-Azië ons gezamenlijk belang dient en onze gezamenlijke verantwoordelijkheid is”. Analisten zijn dan ook bescheiden in hun verwachtingen over de uitkomst van de top. Er is hooguit hoop dat Tokio en Seoul kunnen dienen als brug tussen de elkaar vijandig gezinde VS en China.