Doen schandalen radicaal-rechtse AfD de das om?
Geen samenwerking met Rassemblement National (RN), verdenkingen van omkoping door China en een boete van 13.000 euro voor kopstuk Björn Höcke wegens het gebruik van een nazislogan. De radicaal-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) ligt onder vuur.
Met minder dan drie weken voor de boeg tot de Europese verkiezingen, vertoont de uiterst-rechtse fractie Identiteit en Democratie in het Europees Parlement barsten. RN, de Franse radicaal-rechtse partij, wil niet langer samenwerken met de Duitse AfD. Aanleiding is een uitspraak die Europarlementariër Maximilian Krah zaterdag deed. Tegen de Italiaanse krant La Repubblica zei hij dat „niet alle SS’ers criminelen waren”.
Daarmee heeft de AfD „rode lijnen overschreden”, zei RN-voorzitter Jordan Bardella dinsdagavond in een verkiezingsdebat op de Franse televisiezender LCI. Of het besluit betekent dat RN uit de ID-fractie zal stappen, of dat ze de AfD eruit wil zetten, is niet duidelijk.
Het Duitse weekblad Der Spiegel meldde woensdagochtend dat de AfD inmiddels heeft besloten dat Krah, die er ook van wordt verdacht geld uit China of Rusland ontvangen te hebben, geen campagne meer mag voeren en dat hij opstapt uit het partijbestuur.
Afluisteren
De kwestie is slechts een van de moeilijkheden die de AfD de afgelopen tijd voor haar kiezen heeft gekregen. Vorige week dinsdag besloot een rechtbank in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt dat Björn Höcke, fractievoorzitter in Thüringen, een boete van 13.000 euro moet betalen voor het gebruik van de verboden nazileus ”Alles für Deutschland”.
Een dag eerder oordeelde de rechtbank van Münster dat de Duitse autoriteiten de AfD mogen behandelen als een vermeend extremistische groepering. Dat betekent dat de veiligheidsdienst allerlei middelen mag inzetten om de partij in de gaten te houden, bijvoorbeeld door gesprekken af te luisteren.
Eind april werd bekend dat naast Krah ook Petr Bystron, de nummer twee op de AfD-lijst voor de Europese verkiezingen, ervan wordt verdacht gelden uit Rusland te hebben ontvangen. Jian G., medewerker van Krah, ligt eveneens onder het vergrootglas. Hij zou in januari meerdere keren informatie over besluiten in het Europees Parlement hebben doorgesluisd naar een Chinese inlichtingendienst, aldus het Duitse openbaar ministerie vorige maand.
De schandalen lijken de populariteit van de partij te beïnvloeden. De Amerikaanse nieuwswebsite Business Insider meldde vrijdag dat als er op dit moment in Duitsland Bondsdagverkiezingen gehouden zouden worden, gemiddeld slechts 16,9 procent van de kiezers op de AfD zou stemmen. In januari was dat nog 23 procent.
Onbeslist
Toch lijken de kwesties de partij niet overal de das om te doen. In de meest recente peilingen voor de deelstaatverkiezingen die in september in Thüringen, Saksen en Brandenburg gehouden worden, blijft de partij –ondanks een lichte daling– redelijk stabiel en lijkt ze de grootste partij te worden.
„Radicale leden vertrouwen liever op de partij dan op democratische instellingen ” - Johannes Hillje, politiek adviseur
Dat komt doordat de problemen „de kern van het electoraat niet zullen afschrikken”, zei politiek adviseur en auteur Johannes Hillje vorige week woensdag tegen nieuwswebsite Merkur. „De AfD zal waarschijnlijk de onafhankelijkheid van de rechtbank in twijfel trekken. Dat valt goed bij de radicale leden, die liever op de partij vertrouwen dan op democratische instellingen.”
Het meest lijkt de AfD te moeten vrezen voor „onbesliste aanhangers”, stelt Hillje. „De partij probeert zich geliefd te maken bij haar kern, terwijl ze aan de andere kant aansluiting probeert te vinden bij een gematigder deel van de kiezers. Dat wordt moeilijk na de recente gebeurtenissen.”
