Hooguit discussiëren de aanwezigen vriendelijk over de goedkoopste groenten, de lekkerste leverworst en de aardigste caissière. Of over de voor- en nadelen van fysiek naar de super toe gaan versus de spullen thuis laten bezorgen. Maar dat de emoties zelfs bij zo’n alledaags thema hoog kunnen oplaaien, daar kwam ik achter tijdens een lunchpauze op het werk.

Eerst verliep het gesprek nog zoals verwacht: de een deed de boodschappen dagelijks, de ander wekelijks. Spreker A nam wel een lijstje mee, spreker B niet. En toen kwam opeens het thema aan de orde waarbij het erom ging spannen: de zelfscankassa. Ik ging er met gestrekt been in: wat een af-schu-we-lijk ding! Asociaal, onhandig, onnodig. Als het even kan, omzeil ik hem. Ik kon niet geloven dat er mensen bestaan die er wél dol op zijn.

Dat bleek anders te liggen. Het merendeel van mijn collega’s vond het een verademing dat ze door die zelfscan niet meer in de rij te hoefden te staan en geen praatjes met lotgenoten hoefden aan te knopen. „Gewoon bliepen en gáán!” zeiden ze.

Het gevolg was dat ik me begon af te vragen of ík dan zo raar ben. Waarom heb ík wel een hekel aan de zelfscanner? Wil ik alles bij het oude houden? Zie ik die kassa als hét symbool van de doorgeslagen individualisering? Of ben ik gewoon te lui om al m’n boodschappen zélf te scannen als iemand het voor mij kan doen?

Eigenlijk denk ik dat mijn afkeer met iets anders te maken heeft: met de angst dat de ‘zelfscankassapolitie’ mij uitkiest voor een controle en dat dan blijkt dat ik vergeten ben een bepaald product te scannen. (Overigens geen heel gekke gedachte, want uit onderzoek blijkt zoiets een kwart van de winkelbezoekers te overkomen.) In mijn angstdromen zie ik mezelf al midden in de winkel, aangestaard door tientallen beschuldigende ogen, in de boeien geslagen en achter in een politieauto afgevoerd worden voor een nachtje cel.

De zelfscankassa mag voor velen dan een uitkomst zijn, ik weet zeker dat ik niet overstag zal gaan. Als ik weer eens in een enorme rij voor de enige normale kassa sta, ga ik eerst eens gezellig in gesprek met de mensen om me heen, waarna ik vriendelijk aan de bedrijfsleider vraag of die een tweede bemande kassa wil openen.