Het Internationaal Strafhof (ICC) wil arrestatiebevelen uitvaardigen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, minister van Defensie Yoav Gallant én drie kopstukken van Hamas. Dat kan voor de Joodse staat een juridische en diplomatieke aardverschuiving betekenen.
ICC-hoofdaanklager Karim Khan maakte maandag bekend dat hij een verzoek heeft ingediend voor een arrestatiebevel tegen Netanyahu en Gallant wegens misdaden tegen de menselijkheid in de oorlog tegen Hamas in Gaza. Tegelijk kondigde Khan aan dat hij ook een arrestatiebevel heeft gevraagd tegen Yahya Sinwar, Mohammed Deif en Ismail Haniyeh, de drie belangrijkste leiders van Hamas.
Een panel rechters van het Strafhof in Den Haag moet nu besluiten of het verzoek van Khan wordt gehonoreerd. De kans dat de arrestatiebevelen er komen is aanzienlijk. De betreffende commissie beoordeelt slechts het materiaal dat de hoofdaanklager heeft overlegd en doet niet zelf onderzoek. Bovendien hebben de juristen nog nooit een dergelijk verzoek afgewezen. Wel kan het enkele weken tot zelfs maanden duren voor ze een besluit nemen.
Met een arrestatiebevel krijgt het vijftal officieel het predicaat ”gezocht” in de 124 landen –waaronder de meeste westerse– die zich bij het Strafhof hebben aangesloten. Als zij het grondgebied van een van de lidstaten betreden, zijn de autoriteiten verplicht hen op te pakken en uit te leveren voor berechting in Den Haag, of op een andere locatie die het ICC geschikt acht.
Als de verzoeken worden toegewezen, zal dat vooral voor Israël een juridische en politieke aardverschuiving betekenen. Nooit eerder werd de politiek leider van een democratisch en westers georiënteerd land voor het Strafhof gedaagd. Daarmee wordt Netanyahu in het rijtje geschaard van de Russische president Vladimir Poetin, de voormalige Sudanese dictator Omar al-Bashir en de autoritaire leider van Libië, wijlen Muammar Gaddafi.
Doordat Khan gelijktijdig met het verzoek voor een arrestatiebevel tegen Netanyahu en Gallant ook drie Hamaskopstukken op de korrel nam, stelt hij de leiders van de terreurbeweging op één lijn met politici van een democratische rechtsstaat. Dat is ook juridisch gezien opmerkelijk. Doorgaans dagvaardt het Strafhof vooral verdachten die niet in eigen land kunnen worden berecht omdat het rechtssysteem daar niet of onvoldoende functioneert.
Furieus
In Israël is dan ook furieus op het verzoek van Khan gereageerd. Netanyahu noemde het besluit van de aanklager maandag „absurd” en een vorm van „nieuw antisemitisme”. Volgens de premier is het verzoek niet alleen tegen hem en Gallant gericht, maar „tegen de gehele staat Israël”. Hij wijst „de gelijkstelling door de aanklagers tussen democratisch Israël en de massamoordenaars van Hamas” af, „met walging”.
„Dit is hoe nieuw antisemitisme eruitziet. Het is verplaatst van campussen in het Westen naar het hof in Den Haag.” Hij besloot zijn commentaar met de belofte dat „geen enkele druk of besluit van welk internationaal forum dan ook” Israël zal weerhouden om „degenen die ons aanvallen te vernietigen”.
Met dat laatste doelde Netanyahu vooral op de nog altijd voortdurende strijd tegen Hamas in Gaza. De vraag is welke invloed een arrestatiebevel zal hebben op de houding van de internationale gemeenschap ten aanzien van de oorlog. De verwachting is dat Israël nog verder in een isolement terecht zal komen.
Israël kreeg maandag nog wel steun van de Verenigde Staten, die zelf geen partij bij het Strafhof zijn. President Joe Biden noemde het uitvaardigen van arrestatiebevelen tegen Netanyahu en Gallant „schandalig” en benadrukte dat er geen enkele „gelijkwaardigheid” bestaat tussen de Joodse staat en Hamas. Die uitspraken zullen de ICC-rechters vermoedelijk niet op andere gedachten brengen.
