GL-PvdA-leider Frans Timmermans noemt het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB in een bericht op X „rampzalig”. Volgens de leider van de grootste oppositiepartij hebben de toekomstige coalitiepartijen vrijwel niets gedaan om de bestaanszekerheid van talloze Nederlanders te versterken. Vooral de directeuren en de aandeelhouders worden volgens hem „gespekt”. Timmermans: „Er wordt geen woord gerept over het minimumloon en de WW (Werkloosheidswet, red.).”

CDA-leider Henri Bontenbal mist vooral „visie en leiderschap”, zei hij donderdagochtend na de presentatie van het akkoord. De aanpak, die de aankomende regeringspartijen in hun akkoord voorstellen op het gebied van asiel en migratie, noemt de CDA-leider „onrealistisch”.

Wensdenken

Ook Mirjam Bikker (ChristenUnie) leest niets over een „samenbindende visie”, laat ze deze krant weten. „Ik vind nergens de notie dat we zorg hebben te dragen voor elkaar”, zegt de CU-leider. „Sterker nog, een heel initiatief als de maatschappelijke diensttijd gewoon wordt  afgeschaft.”

Net als Bontenbal is Bikker kritisch over de asiel- en migratieparagraaf. Die staat volgens haar bol staat van het „wensdenken”. Veel van de migratiebeperkende maatregelen zijn volgens Bikker, naast dat ze die onwenselijk vindt, moeilijk uitvoerbaar. „Dat wordt een tijdrovende klus, maar intussen moet de Spreidingswet wel snel worden ingetrokken. „Gevolg hiervan is dat de druk op aanmeldcentra als in Ter Apel ontzettend zal toenemen.”

Zorgen heeft Bikker ook op medisch-ethisch vlak. De vier toekomstige regeringspartijen hebben alle medisch-ethische onderwerpen tot vrije kwesties verklaard. De CU-leider is er niet gerust op dat de Kamer initiatiefwetten om het huidige verbod op embryokweek te versoepelen en om abortus uit het wetboek van strafrecht te krijgen te ver vindt gaat. „Mogelijk gaan die het alsnog halen. De christelijke stem wordt in de komende paar jaar onmisbaar”, schat Bikker in.

Jeruzalem

Anders dan de CU is de SGP juist positief gestemd over het hoofdlijnenakkoord. De staatkundig gereformeerden zijn eigenlijk alleen bezorgd over medisch-ethische onderwerpen zoals abortus en over de vrijheid van onderwijs. „Het programma doet recht aan de verkiezingsuitslag”, schreef de partij donderdag in een eerste verklaring. Op thema’s als Israël en veiligheid „wordt een goede koers uitgezet”, vindt de SGP. In het akkoord staat onder meer dat Nederland haar ambassade in Tel Aviv zal gaan verplaatsen naar Jeruzalem.

Ook schrijft de partij dat de meer „zelfbewuste houding” ten opzichte van de EU „kansen biedt”, onder meer op het gebied van migratie.