Het probleem met gemanipuleerde pornovideo’s zit hem niet in de wetgeving, maar in de handhaving. Dat zegt advocaat en hoogleraar aan de Universiteit Leiden Dirk Visser. Hij is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht. „Er zijn genoeg regels die zeggen dat deepfake niet mag. De vraag is hoe je het gaat handhaven.”
Volgens het AD worden er op een populaire pornosite video’s aangeboden waarin onder meer Nederlandse politici, zangeressen en presentatrices lijken voor te komen. Met behulp van kunstmatige intelligentie zijn deze video’s gemanipuleerd, waarbij het gezicht van een slachtoffer op het lichaam van een pornoactrice is geplakt.
Deepfakevideo’s zijn in strijd met het portretrecht en dus strafbaar, zegt Visser. Toch is de verspreiding ervan moeilijk aan te pakken, en dat heeft te maken met handhaving. „Wie is er verantwoordelijk voor de video en wanneer moet er actie ondernomen worden: op voorhand of als er een klacht is ingediend?”, geeft de hoogleraar het probleem weer.
Deepfake op voorhand tegenhouden is lastig. „Zo’n beetje de enige manier om dat te doen is door alle pornovideo’s te verbieden. Dat zullen veel mensen te ver vinden gaan”, zegt Visser. Een andere optie is om video’s te filteren, zoals dat gebeurt bij kinderporno. Maar ook daar is volgens Visser discussie over, want waar ligt de grens? „Mogen individuele clouds dan ook bekeken worden, en al het e-mailverkeer?” Filteren op gezichten van bekende Nederlanders in combinatie met porno zou ook een optie zijn. Maar daarvoor is een database met biometrische gegevens van mensen nodig, en dat is in Europa momenteel verboden.
Een mogelijke oplossing is volgens Visser om zwaardere verplichtingen op te leggen aan tussenpersonen, zoals internetproviders en websites die zulke video’s aanbieden. „Zij zouden alles wat geüpload wordt, moeten gaan controleren. En dat moet dan wereldwijd gebeuren, anders heeft het nog geen zin.”
D66-Kamerlid Joost Sneller heeft een debat aangevraagd over deepfakes. „Deze bedrijven en makers mogen hun verantwoordelijkheid niet ontlopen, en mensen moeten beschermd worden door zo snel mogelijke verwijdering”, schreef hij op X.