Gezien de huidige signalen winnen populistische regimes verder terrein. Dat is geen goed nieuws voor de BV Nederland. De trend van protectionisme –het beschermen van de eigen economie– wordt waarschijnlijk wereldwijd krachtiger. Steeds meer landen hechten minder aan internationale samenwerking en vrijhandel en staan een meer naar binnen gericht beleid voor. Zo betekent een terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis ongetwijfeld dat het beleid ”America First” verder wordt aangezwengeld. Beleid dat Joe Biden overigens gewoon heeft voortgezet met zijn ”Buy America”-agenda.

De trend waarbij landen zich meer naar binnen keren, is niet nieuw. De verhoudingen zijn al langer aan het schuiven. Vanaf de Tweede Wereldoorlog nam de internationale handel rap toe. Eerst alleen binnen het eigen ideologische blok, maar daarna ook daarbuiten. De val de van de Berlijnse Muur en de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie waren in dat opzicht historisch. Maar sinds een jaar of vijftien is de wereldhandel, als percentage van de totale economie, niet meer gegroeid. Er tekent zich een trend af van fragmentatie, waarbij de wereld uiteenvalt in rivaliserende blokken. Dat betekent zand in de motor van de wereldeconomie.

Ook steeds meer westerse landen kiezen voor een meer gesloten economisch beleid. Protectionisme en ”strategische autonomie” –een populaire term in Den Haag en Brussel– winnen terrein. We moeten weer zelf dingen maken en niet afhankelijk zijn van andere landen, zo is het devies. Vaak overigens om heel begrijpelijke redenen. In een ingewikkeld geopolitiek landschap kun je voor kritieke grondstoffen, energiebronnen en geavanceerde chips maar beter niet afhankelijk zijn van je vijanden. Dat heeft de energiecrisis en de afhankelijkheid van Russisch gas wel laten zien.

Als kleine en open economie zijn we sterk vervlochten met het buitenland. Al sinds de hoogtijdagen van de VOC in de zeventiende eeuw staan we te boek als handelsland. De totale in- en uitvoer bedraagt 177 procent van ons bruto binnenlands product, één van de hoogste ter wereld. Als econoom word ik dan ook niet blij van de protectionistische wind. Alle lesboeken economie wijzen immers op het welvaartsverlies dat optreedt bij beperkingen van vrijhandel. Het IMF heeft uitgerekend dat de wereldeconomie met 7 procent kan krimpen bij verdere fragmentatie. Er is dus veel te verliezen.

De beurs trekt zich weinig aan van het gure geopolitieke klimaat. De AEX bereikt, gestuwd door een feeststemming rond kunstmatige intelligentie, nieuwe records. Beleggers zijn optimistisch. De Titanic van de wereldeconomie vaart van de ene geopolitieke ijsberg naar de andere, maar de sfeer aan boord is uitstekend.

De auteur is econoom bij De Nederlandsche Bank. Hij schrijft op persoonlijke titel.