Joelia Navalnaja heeft eigenlijk wel wat anders aan haar hoofd. Haar man, de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, is twaalf dagen dood, zijn lichaam is net aan de familie overhandigd. Ze moet rouwkaarten schrijven en met haar kinderen herinneringen aan haar overleden man ophalen. Ze heeft een begrafenis te organiseren, een kist uit te zoeken, na te denken over de vraag of de mensen die haar echtgenoot een laatste eer willen bewijzen wel veilig zullen zijn.

Wat dat laatste betreft: ze weet het niet. Misschien pakt de Russische president Vladimir Poetin ook hen allemaal wel op. Misschien worden de mensen die vrijdag in Moskou naar de begrafenis komen, allemaal gearresteerd. Poetin is ertoe in staat.

Dat was de boodschap die Navalnaja Europa wil meegeven, twee dagen vooraf. Ze was tóch naar Straatsburg gekomen om het Europees Parlement toe te spreken. „Ik sta hier omdat jullie kiezers en jullie zelf mij vragen: wat kan ik doen om te helpen?”

Gifmengers

Navalnaja weet het antwoord. „Als je Poetin echt wil verslaan, moet je een vernieuwer zijn. Je moet stoppen met saaie resoluties of nog een ronde sancties die precies lijkt op 
de vorige. Je kunt hem niet verslaan zolang 
je blijft denken dat hij een man is die principes heeft, regels, moraal. Je hebt niet te maken met een politicus, maar met een gangster.”

De weduwe adviseert Europa om het over een andere boeg te gooien. Poetin, zegt zij, moet je aanpakken zoals je de maffia aanpakt, of een soortgelijke criminele bende 
die gebruikmaakt van moordenaars en gifmengers. Europa moet Poetin en zijn vrienden zien als een groep gewiekste criminelen en hem te lijf gaan met alles wat in de gereedschapskist zit van de bestrijders van georganiseerde criminaliteit. „Geen diplomatieke berichten, maar onderzoek naar de financiële machinerie. Geen statements waarin je je bezorgdheid uit, maar gedegen onderzoek naar zijn medewerkers in eigen landen, naar de advocaten en financiers die Poetin en zijn vrienden helpen om geld te verbergen.”

Navalnaja sprak voor een voor driekwart gevuld parlement. De politici van de uiterst rechtse politieke groepen, die er regelmatig van worden beticht handlangers van Poetin te zijn, waren niet gekomen. Van de andere politici kreeg ze langdurig applaus.

Gevecht

De vrouw van Navalny sprak in het Europees Parlement op een dag dat de oorlog in Oekraïne daar veelvuldig besproken werd. Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, kondigde eerder die dag aan dat ze binnen twee weken de contouren zal onthullen van wat de nieuwe defensiestrategie van Europa moet worden.

Ook zij vindt dat het tijd wordt om nieuwe methoden uit te proberen in het al twee jaar durende gevecht met Poetin. „Het wordt tijd dat we het gaan hebben over de inzet van de opbrengst van de bevroren Russische tegoeden om daarmee wapens te kopen voor Oekraïne”, zei Von der Leyen.

In het daaropvolgende debat kwamen ook de christendemocraten met een nieuwe strategie: die willen het maatschappelijk middenveld in Rusland blijven steunen, om de Russische maatschappij op die manier voor te bereiden op de democratie die er moet verrijzen na het moment dat het regime van Poetin is bezweken.

Dat is een kolfje naar de hand van Joelia Navalnaja: „Er zijn tientallen miljoenen Russen die tegen Poetin zijn, tegen de oorlog en het kwaad dat hij meebrengt. Met hen moet je samenwerken”, zei ze. „Met ons.”

De overleden Aleksej Navalny zal vrijdagmiddag worden begraven in Moskou, zo maakte zijn team woensdag bekend. Zijn begrafenisdienst zal worden gehouden in een kerk in het Marjinodistrict, in het zuidoosten van Moskou, zijn lichaam zal op de naburige Borisovbegraafplaats ter aarde worden besteld.

Navalny stierf eerder deze maand in een strafkolonie in Siberië op 47-jarige leeftijd. De Russische autoriteiten zeggen dat de doodsoorzaak onbekend is. Eerder deze week werd zijn lichaam overgedragen aan zijn moeder.