Nadia is niet de echte naam van de auteur. De naam betekent hoop, schrijft ze in haar woord vooraf, en het is goed dat tijdens het lezen in gedachten te houden. ”Veerkracht” is geen boek om halverwege dicht te slaan en dicht te laten. Dat kan zelfs schadelijk zijn, omdat alle ellende je dan zomaar zelf te pakken zou kunnen krijgen.

De jonge schrijfster heeft autisme, een aandoening die zich kenmerkt door problemen op sociaal gebied, moeite met zaken op de juiste manier interpreteren en behoefte aan structuur. Bij vrouwen gaat autisme niet zelden gepaard met een angst- en paniekstoornis. Dat laatste uit zich bij Nadia in extreme vorm.

Angst is in haar leven nooit ver weggeweest. Ik voelde me altijd angstig, dat was voor mij gewoon, schrijft ze over haar jeugd. Op haar zeventiende volgt een lange keten van opnames. Er komt somberheid en depressie bij, evenals zelfbeschadiging en een onstuitbare lawine van suïcidale neigingen en pogingen.

De reformatorische christen beschrijft de rauwe werkelijkheid van vallen, nog dieper vallen, weer opkrabbelen en opnieuw vreselijk onderuitgaan. Je voelt haar pijn, zowel fysiek als innerlijk. De impact van pesten, onbegrip, eenzaamheid, onverwerkte rouw en vragen rond zonde, schuld en vergeving grijpen je als lezer bij de keel. Zeker als jijzelf of iemand in je omgeving ermee te maken heeft.

Dit alles is een ondraaglijke last voor Nadia, die van beschermde woonvorm naar gesloten instelling hobbelt en weer terug, omdat het moeilijk is een plek te vinden waar ze haar echt kunnen helpen. Beeldend beschrijft ze de impact van leven met een zwaar kruis op een vreemde plek. Hoe groot dat drama is, voel je mee als op een nacht haar kamer blank staat nadat een medebewoner alle kranen opendraaide. Met haar natte knuffel ligt ze volledig overstuur in bed te wachten tot het personeel de boel weer op de rit heeft.

Heel open spreekt Nadia over haar strijd rond kerkgang, iets wat voor mensen met autisme moeilijk kan zijn in verband met de vele prikkels en het verkeerd begrijpen van bepaalde uitdrukkingen. Dat kan het onmogelijk maken een kerkdienst fysiek of zelfs digitaal bij te wonen, wat weer nieuwe strijd met zich meebrengt. Luisteren naar de kerkdienst is toch het beste wat je kunt doen, vraagt ze zich vertwijfeld af.

Elk hoofdstuk sluit de ervaringsdeskundige af met tal van tips en aandachtspunten voor de persoon zelf en de omgeving. Koste wat het kost doorzetten met luisteren naar een kerkdienst heeft niet veel zin of zorgt ervoor dat je verder van huis raakt, zegt ze bijvoorbeeld. Lees misschien wat, of doe een Bijbelstudie, als dat haalbaar is.

Het staat God niet in de weg, dát laat het verhaal van Nadia ook zien. Hij kent mensen met autisme veel beter dan omstanders ooit zouden kunnen en weet ook precies wat ze nodig hebben. Dat is uiteindelijke de hoopvolle boodschap van de voor het oog hopeloze situatie waar Nadia in zit.

Dit boek zou elke hulpverlener moeten lezen, klinkt het ter aanbeveling op de eerste bladzijde. Je kunt dat zeker breder trekken, richting alle betrokkenen uit familie, kennissenkring en ook uit de kerk. Te vaak worden psychisch lijden en geestelijke strijd in één adem genoemd. Er is zeker een wisselwerking, maar wie het gevecht op leven en dood dat Nadia tot in detail beschrijft op zich in laat werken, ziet ook dat je die zaken moet scheiden.

Tegelijkertijd moet ik er niet aan denken dat dit boek op het nachtkastje ligt van een kwetsbaar persoon, of dat nu de lijdende zelf is, of een naaste. Lees dit boek samen als het te heftig voor je is, adviseert Nadia. Lees het desnoods niet, of nog niet, voeg ik daar graag aan toe. Weet je vooraf niet of je het aankunt te worden geconfronteerd met zelfbeschadiging en suïcide, dan doe je er beter aan dit boek dicht te houden.

Veerkracht, Nadia van Dam; uitg. Den Hertog; 296 blz.; € 24,90