Na afloop van zijn optreden op deze regenachtige woensdagmorgen verdwijnt Wouter Harbers niet in een zaaltje van de Sionskerk in Zeist. Hij staat zoals altijd bij de uitgang met een omgekeerde hoed in zijn hand. Niet alleen in de hoop dat concertgangers daar iets ingooien, maar vooral om de reacties van zijn publiek te peilen en hen te groeten. „Twee derde van de mensen behoort inmiddels tot de vaste kern. Ik ben een perfectionist en hoor tijdens mijn optreden voldoende wat voor verbetering vatbaar is. De waardering van bezoekers doet mij daarom goed. Het is fijn om te horen dat mensen ontroerd, blij of bemoedigd zijn.”

Nadat de laatste concertganger de kerk heeft verlaten, neemt de goedlachse musicus alle tijd om vragen te beantwoorden. Zijn ouders raadden hem een conservatoriumstudie af, omdat volgens hen in de muziek geen droog brood viel te verdienen. Daarom ging Harbers naar de pabo en werkte hij zeven jaar in het basisonderwijs. Inmiddels leeft hij van het geven van koffieconcerten dankzij sponsorgelden en de opbrengst van de collecten. Hiervan worden ook de meewerkende musici betaald.

Achteraf spijt dat het geen conservatorium werd?

„Ik ervaar dat God mijn leven leidt en dat geeft rust. Sowieso had ik dan voor de orgelopleiding gekozen, terwijl ik nu pianist ben. Het mooie is dat ik op de pabo studenten ontmoette die weinig of niets met klassieke muziek hadden. Het leerde mij zoeken naar manieren om hen er toch voor te interesseren. Daarnaast zou ik zonder de pabostudie nooit zo vrijmoedig op een podium hebben durven staan.” Lachend: „Ik vertel tijdens concerten graag verhalen over de stukken die ik speel. Als je achtergronden over componisten en hun werken kent, krijgt de muziek die je hoort meer diepgang. Ik speur daarom naar leuke weetjes.”

U was vroeger een bedeesd jongetje?

„Ja, ik was heel verlegen. Kortgeleden bezochten mensen uit Rijssen –waar ik opgroeide– een koffieconcert in Heino. Na het concert zeiden ze dat ze mij in mijn presentatie niet terugkenden van vroeger. Ik probeer dicht bij mezelf te blijven. In mijn toelichtingen en in de gesprekjes die ik soms met luisteraars tijdens een concert heb, is plek voor een lach en een traan. Als ik een show zou opvoeren, ben ik een sta-in-de-weg en heeft de muziek niet het gewenste effect.”

Was het spannend om volledig voor de muziek te kiezen?

„Ik heb mijn hart gevolgd. Tijdens het jaar dat ik koordirectie studeerde aan de hogeschool IDE in Gorinchem kreeg ik pianolessen van Bernard Touwen. Hij was verrast door mijn spel en vond dat ik pianist moest worden. In 2010 besloot ik mij op de piano te richten. Daarom deed ik mee aan het muziekconcours van EMG in 2011. Als ik die wedstrijd zou winnen zou ik echt de sprong wagen.”

En u wón in de categorie piano.

„Dat ervoer ik als een bevestiging van mijn keus. Vervolgens kreeg ik verzoeken om her en der te komen spelen. Terwijl ik daar voor mijn gevoel nog niet klaar voor was. Mijn docent drukte mij op het hart om desondanks ja te zeggen op de uitnodigingen, want veel pianisten krijgen dergelijke verzoeken nooit. Touwen beloofde mij te coachen en ik studeerde mij suf. Met dat laatste ben ik nooit meer gestopt. Gemiddeld zit ik vijf à zes uur per dag achter de piano.”

Wat beoogt u als pianist?

„Dat is een lange zoektocht geweest. Ik streef er niet naar om de 101e pianist te worden die bijvoorbeeld de pianoconcerten van Rachmaninov vlekkeloos kan spelen, want wat voegt dat toe? Ik voel niet de behoefte om te showen hoe goed ik al dan niet ben. Muziek is geen doel in zichzelf, maar een middel om troost te bieden of blij te maken. Uiteindelijk heb ik mijn draai gevonden in het geven van koffieconcerten.”

Hoe is het idee van die concerten ontstaan?

„Ik mocht studeren op de vleugel in het Torenlaan Theater in onze woonplaats Zeist. Zeven jaar geleden vroeg de theaterdirecteur of ik zijn publiek wilde laten horen wat ik studeerde. Dat werd een memorabele ochtend. Een mevrouw was jarig en trakteerde op cake. De aanwezigen hebben voor haar gezongen. Uit dit optreden zijn de koffieconcerten ontstaan.”

Wat kenmerkt deze bespelingen?

„Ze zijn overdag op maandag, dinsdag en woensdag, duren een uur en zijn gratis toegankelijk. Op twaalf locaties van september tot en met april. Iedereen is welkom. Mensen met een uitkering en asielzoekers zitten soms naast degenen die zonder een centje pijn een abonnement op een serie in het Amsterdamse Concertgebouw kunnen betalen.

Elke maand bied ik een ander programma met vooral klassieke muziek en af en toe lichter repertoire, zoals filmmuziek van John Williams of een pianowerk van Ludovico Einaudi. Of we zingen met elkaar ”Aan de Amsterdamse grachten”. Ik werk graag met thema’s en brainstorm hier regelmatig over met mijn vrouw, Heidi, met wie ik alles rond de concerten regel. In januari breng ik een Chopin-verzoekprogramma, in februari is het thema ”Schubertiade”, in maart ”Via Dolorosa” en in april ”Vier Jaargetijden”.

Vaak nodig ik –ook voor de variatie– collega’s uit: zangers, een accordeonist, een strijkensemble, een vocaal ensemble, een fluitist. Tussen de gespeelde werken door vertel ik iets over de componist of over een stuk. De mensen komen niet alleen voor de muziek. Ze genieten ook van de onderlinge gezelligheid, van mijn toelichtingen en van een grapje tussendoor. Het gaat om een ontspannen sfeer. Tegelijkertijd moet het wel een concert blijven en geen theekransje worden.”

Alsof u in Concertgebouw optreedt?

„Ik probeer altijd op de toppen van mijn kunnen te spelen, want dat verdient elk publiek. Zoals pianist Wibi Soerjadi het eens tijdens een masterclass zei: „Speel alsof je een luisteraar bent die gekomen is om het mooiste concert van zijn leven te horen.”

Klinkt er weleens kritiek?

„Jawel. Als iemand uit het publiek bij de uitgang een kritisch nootje wil kraken, vraag ik hem of haar om dit te mailen. Dan kan ik het rustig lezen en laten bezinken. Goed omgaan met kritiek is een aandachtspunt voor mij. Wanneer iemand een opmerking plaatst, denk ik al snel dat er van een heel concert niets klopte. Al weet ik met mijn verstand dat dit onzin is.”

Krijgt uw christen-zijn een plek in uw werk?

„Ik heb er jaren mee geworsteld hoe je als chrísten iets zinvols kunt doen met het gekregen talent. Lang deed ik wat besmuikt over mijn achtergrond, mede vanuit de angst om publiek te verliezen. Het laatste halfjaar ben ik opener over mijn christen-zijn en zoek ik naar mogelijkheden om dit te delen. Door voorafgaand aan het begeleiden van ”Amazing grace” te vertellen dat dit mijn levenslied is, bijvoorbeeld.

In december eindigde een lied over de Wijzen uit het Oosten met de oproep om het hart aan God te geven. Daar heb ik het publiek op geattendeerd. Met een enkele zin probeer ik de deur op een kier te zetten. Mensen mogen daarover zelf verder nadenken.”

Het aantal concerten neemt maar toe. Waar eindigt dit?

Lachend: „Geen idee. Ik beperk mij inmiddels vrijwel tot het geven van koffieconcerten.” Dan serieus: „We voelen ons rijk gezegend. Ook als ik hoor dat er dankzij de koffieconcerten nieuwe vriendschappen zijn gesloten en mensen zich iets minder eenzaam voelen.”

Is er nog tijd voor iets anders dan pianospelen?

„Heidi en ik wandelen vrijwel dagelijks en we bezoeken graag een oude stad of een museum. Het is belangrijk om jezelf op te laden. Mensen zien graag een frisse Wouter op het podium verschijnen.”