EconomieGroot geld

Een eerlijker economie eist hogere nieuwprijs

Wij delen thuis sinds coronatijd een hobby: spullen verkopen die we niet meer nodig (denken te) hebben op Marktplaats. Dat begon enigszins noodgedwongen, toen we voor de aankoop van ons huis diep in de buidel hadden moeten tasten. De verkoop van een vouwkano betekende zowaar een verdubbeling van ons spaargeld.

Florine Zendijk
8 January 2024 08:17Gewijzigd op 8 January 2024 10:50
beeld RD
beeld RD

Daarna kregen we de smaak te pakken, want we zagen nog meer voordelen. Spullen verkopen ruimt lekker op. We ontmoetten bovendien leuke kopers: de gedeelde liefde voor kanoën schept een band.

Minstens zo belangrijk, en voor ons reden om ook de aankoopkant van het tweedehandsplatform te verkennen: hergebruik is goed voor het milieu. Toch doen we dit als maatschappij wat mij betreft nog te weinig. Dat komt omdat veel nieuwe producten –ondanks de inflatie van de afgelopen jaren– nog steeds nauwelijks duurder zijn dan tweedehandsspullen. Hergebruik zou meer moeten lonen.

Bij het maken van nieuwe spullen worden immers grondstoffen en energie verbruikt, wat het milieu belast. Bovendien gaat de productie, en ook de consumptie, vaak gepaard met andere externe effecten. Denk aan de stankoverlast van een fabriek, fijnstof van goederenvervoer of plasticafval in de voedselketen van oceaandieren. Wie een nieuw product koopt, betaalt voor die kosten vaak niets, waardoor consumenten er doorgaans te veel van kopen. Maar wie betaalt dan wel voor deze verborgen kosten – de zogeheten ‘negatieve externaliteiten’?

19990182.JPG
Succesvolle verkoop van een vouwkano. beeld iStock

Antwoord: dat is de maatschappij in brede zin, vaak zijn dit omwonenden. Of negatieve externaliteiten gaan ten koste van de natuur. Economen pleiten er daarom voor om deze kosten te verwerken in de prijs van producten. Zo betaalt de afnemer van zo’n product ervoor en draaien natuur en omwonenden niet meer op voor de negatieve bijvangst van consumptie.

In sommige sectoren is al sprake van een limiet of heffing op de uitstoot van CO2. Maar volgens deskundigen zijn de limieten nog niet streng genoeg en de heffingen nog niet hoog genoeg. Daardoor betalen consumenten nog altijd niet de ware prijs.

Zuiniger

Als producenten, al dan niet gedwongen door regelgeving, negatieve externe effecten van nieuwe consumptiegoederen volledig verwerken in de prijs van een product, wordt het vanzelf aantrekkelijker om datzelfde product tweedehands te kopen. Op weg naar een meer circulaire economie (kringloopeconomie) snijdt het mes dan aan twee kanten. Allereerst zal de prijsverhoging van nieuwe producten consumenten bewegen in de richting van tweedehandsproducten. De hogere vraag naar tweedehandsartikelen zal mensen ook stimuleren om zuiniger met hun spullen om te gaan.

De zolder van ons nieuwe huis is inmiddels weer opgevuld met de volgende Marktplaatsaankopen. Zoekt iemand nog een gitaarkoffer (zo goed als nieuw)?

De auteur is econoom bij RaboResearch.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl
Meer over
Groot Geld

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer