Is warmtepomp geen optie? Dan past de warmteturbine mogelijk wel
Wel elektrisch verwarmen, maar een warmtepomp is geen optie? Dan is de warmteturbine van Tarnoc wellicht een goede vervanger van de cv-ketel.
De meeste warmtepompen zijn geschikt voor goed geïsoleerde woningen van na 2000 met lagetemperatuurvloerverwarming. Ze springen dan heel efficiënt om met elektrische stroom. Ze hebben echter ook nadelen. Zo maakt de buitenunit vaak lawaai. De buren stellen dat niet op prijs. Ook gebruiken ze koudemiddelen die sterke broeikasgassen zijn, soms wel duizend keer sterker dan CO2. Andere systemen gebruiken brandbaar propaan als koudemiddel, of CO2, dat onder heel hoge druk werkt.
De Delftse start-up Tarnoc wil met de gelijknamige warmteturbine in één klap afrekenen met de nadelen van de warmtepomp. „De Tarnoc combineert het beste van de warmtepomp en de cv-ketel”, verklaart directeur Vincent Wijdeveld. „De Tarnoc heeft geen buitenunit, heeft geen koudemiddelen nodig en is prima geschikt om ook oude, historische panden en slecht geïsoleerde woningen tot energielabel B/C met gewone radiatoren warm te stoken. Daarbij springt hij zuinig om met stroom.”
De Delftse ontwikkelaars hebben het kunstje afgekeken van de vliegtuigindustrie. Vliegtuigfabrikanten rusten hun verkeerstoestellen uit met een koelsysteem zonder koudemiddelen dat wordt aangedreven door de straalmotoren. „Alleen bij ons werkt het andersom”, verklaart Wijdeveld.
Hoe dan? De Tarnoc zuigt lucht van buiten aan. Een compressor, vergelijk het met een turbo in een automotor, perst de lucht samen. De lucht warmt daardoor op. Via een warmtewisselaar geeft hij de warmte af aan het cv-systeem. De lucht koelt daardoor af, maar blijft wel op druk. Deze lucht op hoge druk laat een turbine draaien die met een gekoppelde as de compressor aandrijft. Een elektromotor zorgt dat de turbine en de compressor blijven draaien.
„Een groot voordeel van de Tarnoc is dat hij onafhankelijk van de buitentemperatuur water kan verwarmen tot 80 graden Celsius, ook het tapwater voor de douche. De efficiëntie blijft met een seizoensgebonden prestatiecoëfficient (SCOP) van 2,0 onder alle omstandigheden vrijwel gelijk. Dat betekent dat 1 kilowattuur aan elektriciteit wordt omgezet in 2 kilowattuur aan warmte”, stelt Wijdeveld op basis van de resultaten van negen proefopstellingen in het hele land.
Hoe deed de Tarnoc het tijdens die testen?
„De warmteturbine is een nieuwe ontwikkeling, dus je komt geheid kinderziekten tegen. Zoals een douchesysteem dat niet helemaal lekker combineerde met de Tarnoc. We hebben dat kunnen oplossen met een andere sensor. Ook loop je aan tegen verschillen in stookgedrag. Sommige mensen stoken alleen ’s morgen en ’s avonds; de rest van de dag zijn ze weg. Andere stoken de hele dag door. Daar kom je pas achter bij het uitvoeren van pilots. Daar leer je het meeste van.”
Een warmtepomp presteert met een SCOP van soms wel 5 toch beduidend beter dan de Tarnoc?
„Deze waarde is haalbaar voor een bodemwarmtepomp, die zijn warmte uit de bodem haalt, in combinatie met lagetemperatuursverwarming in huis. Een warmtepomp die zijn warmte uit de buitenlucht haalt, is minder efficiënt.
Een luchtwarmtepomp wordt steeds minder efficiënt naarmate het buiten kouder wordt. „Sommige warmtepompen hebben dan ook nog te maken met een koudemiddel dat onder het vriespunt raakt. Het systeem moet dan voortdurend ijs op de warmtewisselaar ontdooien. En dat kost ook energie. Daarvan heeft de Tarnoc geen last.”
In hoeverre is het energieverbruik van de Tarnoc vergelijkbaar met dat van een warmtepomp?
„De Tarnoc verwarmt op een andere manier. Warmtepompen moeten dag en nacht aanstaan om het huis op temperatuur te houden. De Tarnoc hoeft alleen maar te draaien op momenten dat er een warmtevraag is. Hij hoeft dus minder uren te draaien dan een warmtepomp; daardoor verbruikt hij per saldo niet meer elektriciteit.”
Wanneer kan iemand beter een Tarnoc kopen dan een warmtepomp?
„Dat ligt aan de situatie. Heb je nu al lagetemperatuurverwarming, bijvoorbeeld vloerverwarming, dan kun je beter een efficiënte warmtepomp laten installeren. Veel oudere huizen beschikken echter niet over vloerverwarming, maar over gewone radiatoren. Niet iedereen heeft het vermogen om eerst tienduizenden euro’s te investeren in de aanleg van vloerverwarming. In zo’n geval is de Tarnoc heel geschikt.
Je hoeft dan alleen de cv-ketel vervangen door een Tarnoc- warmteturbine. Een goede installateur kan dat binnen een dag. In huis merk je er verder niets van. Maar je verwarmt wel aardgasvrij.”
De Tarnoc is nog niet te koop. Hoe gaat het proces verder?
„We installeren de Tarnoc volgend jaar bij wijze van proef bij mensen thuis. Ook hopen we de kast verder te verkleinen, zodat de Tarnoc op meer plaatsen kan worden geïnstalleerd. Nu is hij nog zo groot als een koelkast.”
Wat gaat de Tarnoc kosten?
„Dat is nog niet bekend. Maar ons uitgangspunt is dat de gebruikerskosten niet hoger mogen uitvallen dan die van de cv-ketel.”
