Duizenden boeren hebben er met spanning naar uitgekeken: de dag waarop het ministerie van LNV rekentool Aerius Check online zou zetten. Het is een belangrijk moment bij de aanpak van de stikstofcrisis: wie komt in aanmerking voor de uitkoopregeling voor piekbelasters – door stikstofminister Christianne van der Wal aangekondigd als ”woest aantrekkelijk”?
Maandag 12 juni is het zover. Boeren kruipen, al dan niet samen met hun adviseur, massaal achter de computer. Het invoeren van de juiste gegevens blijkt een pittige klus. Maar als dat gelukt is, slaat het programma aan het rekenen. Twee uitkomsten zijn van belang: geldt de regeling voor mijn bedrijf, en zo ja, welke vergoeding kan ik krijgen.
„Het gros was het vooral te doen om inzicht”, zegt Henk Overbeek, directeur agro bij de locatie Barneveld van Alfa Accountants en Adviseurs. „Wie zich voor uitkoop hebben aangemeld, waren al langer bezig met de vraag of hun bedrijf nog toekomst heeft. Vooral ondernemers zonder opvolger schrijven zich in.”
De piekbelastersregeling –in Haags jargon de Lbv-plus genoemd– is zo ingericht dat 3000 boeren ervoor in aanmerking komen. Hun bedrijven veroorzaken meer dan 2500 mol stikstofneerslag op naburige overbelaste kwetsbare natuur. Dat komt overeen met 36 kilo per jaar. Van deze 3000 boeren heeft 60 procent een bedrijf in Gelderland, op of nabij de Veluwe.
Overbeek heeft in deze regio een kleine 400 klanten onder zijn hoede, uit alle veehouderijsectoren, zowel grote als kleine bedrijven, moderne en verouderde. „In de Gelderse Vallei blijkt vrijwel iedereen piekbelaster. Dat is vaak een behoorlijke schok: Als ik nu niet meedoe, waar krijg ik dan later misschien nog mee te maken? Heeft het op deze locatie nog zin om te investeren? Wat moet ik aan mijn bedrijf aanpassen?”
De directeur duidt deze vragen positief. „We voeren veel gesprekken aan de keukentafel, op initiatief van klanten maar ook wel van ons. Want als je overweegt op termijn te stoppen, dan is het hoe dan ook verstandig om te kijken of deze regeling interessant voor je is. Ik vind het onze verantwoordelijkheid mensen daarop te attenderen.”
Aanmelden voor uitkoop is vrijwillig. Wie meedoet, kan tot 120 procent van zijn bedrijfswaarde vergoed krijgen. De piekbelastersregeling is op 3 juli opengesteld, samen met de algemene stoppersregeling Lbv. Die laatste vergoedt maximaal 100 procent van de waarde en staat al bij een lagere stikstofuitstoot open.
De Lbv sloot op 1 december. De Lbv-plus staat nog open tot en met 5 april 2024. Half december hadden 512 veehouders zich voor de Lbv aangemeld en 438 voor de Lbv-plus. Van 276 aanmeldingen was nog onduidelijk voor welke regeling die in aanmerking komen.
Varkenshouders, pluimveehouders en vleeskalverhouders hebben zich relatief vaak ingeschreven, terwijl de belangstelling bij melkveehouders gering is. Dat laatste verrast Overbeek niet. „De melkveehouderij is een gezonde sector met stabiele, zij het lagere, inkomens, en veel vermogen onder de bedrijven.”
Bij elkaar opgeteld is de belangstelling voor de twee regelingen niet groot, vindt de adviseur. In zijn eigen omgeving heeft dat te maken met de mentaliteit, denkt hij. „De mensen hier zijn heel ondernemend. Stoppen zullen ze niet snel doen. Ze denken dat ze zich er wel doorheen slaan. Ik weet zeker dat het gros van de boeren best wil verduurzamen.”
