Wateroverlast door regenval; piek waarschijnlijk donderdag
Het hoge water heeft veel waterschappen en hun medewerkers een drukke Kerst bezorgd. Vooral in het oosten en zuiden van het land is, ook na de Kerst, op diverse plekken sprake van wateroverlast.
Gemalen draaien op volle toeren, waterschappen laten uiterwaarden en bergingsgebieden volstromen en op diverse plekken zijn zandzakken en pompen nodig. Van een echte noodsituatie is nog steeds nergens sprake.
In Deventer zijn uit voorzorg zandzakken neergezet. „Deventer en de IJssel horen bij elkaar, maar soms stroomt de liefde wat overvloedig”, schreef burgemeester Ron König.
„Er is op dit moment geen sprake van een acuut veiligheidsrisico, maar we krijgen wel veel meldingen van ondergelopen kelders, kruipruimtes en straten die blank staan of toiletten waar het water omhoog komt”, liet Waterschap Aa en Maas weten.
De brandweer benadrukt dat mensen niet zomaar 112 moeten bellen als ergens sprake is van wateroverlast. „Bel 112 alleen bij acuut gevaar. Zo voorkomen we overbelasting van 112”, klonk het op het X-account van de Brandweer Brabant-Zuidoost.
Tweede kerstdag verliep zonder veel regen. In Zwolle kwam dat goed uit. De stadsgrachten waren daar tot de randen volgelopen. „Op het laagste punt, bij de rechtbank in Zwolle, komt er wat water op de stoep. Voor de rest van de stadsgracht verwachten we dat niet”, meldde waterschap Drents Overijsselse Delta. Verderop langs de Vecht, bij Vilsteren, heeft het schap een zwakke plek in de dijk gezien. Die is versterkt met zandzakken.
In het Brabantse Sint-Oedenrode stond het water van de Dommel zo hoog, dat het waterschap een nooddijk heeft aangelegd.
Ondanks het hoge water is de waterveiligheid nergens in het geding, meldde de Unie van Waterschappen dinsdag. De situatie is met de genomen maatregelen „beheersbaar”, verklaarde de vereniging van 21 waterschappen in Nederland. De dijken zouden stevig genoeg zijn.
De unie hield de situatie rond het hoogwater in de rivieren tijdens de kerstdagen nauwlettend in de gaten. In het oosten van het land waren en zijn „doorlopend dijkinspecties en worden stuwen en duikers gecontroleerd zodat het water goed weg kan en het systeem blijft werken”. Met pompen wordt water weggevoerd naar plaatsen waar nog ruimte is.
De woordvoerder sprak van een uitdaging, omdat de bodem door de vele neerslag verzadigd is. Water dat valt, stroomt normaal gesproken weg in de rivieren, maar „die zitten nu helemaal vol”. Op veel plaatsen zijn rivieren buiten de oevers getreden en zijn uiterwaarden ondergelopen. De waterschappen waarschuwen mensen niet over blank staande fietspaden te gaan, omdat dat gevaarlijk is. Ook de auto parkeren op een met water verzadigde dijk is geen goed idee. Daardoor kan schade ontstaan.
Negen waterschappen hebben extra mensen en middelen ingezet, vooral in het oosten van het land. Zo zijn rond de Regge, Dinkel en Vecht waterstanden gemeten die eens in de tien jaar voorkomen.
Op donderdag wordt de piek van het hoogwater verwacht bij Lobith: bijna 15 meter boven NAP. Bij die waterstand loopt bijvoorbeeld de Waalkade in Nijmegen onder water. Rijkswaterstaat meldde dat het waterpeil van de Maas inmiddels aan het zakken is. De Rijn is de komende dagen het voornaamste knelpunt, vanwege regen in het stroomgebied.
In het IJsselmeer stond het water nog een meter hoger dan normaal in de winter, zei een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Vanaf deze woensdag zijn de weersomstandigheden mogelijk gunstiger om water uit het IJsselmeer af te voeren naar de Waddenzee.
Het hoge water in verschillende delen van het land wordt „scherp in de gaten gehouden”, zo liet demissionair premier Mark Rutte dinsdag weten op X.
Dat gebeurde bijvoorbeeld in het werkgebied van het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDO Delta). Daar inspecteerden maandag zo’n honderd vrijwilligers dijken langs de IJssel tussen Zwolle en Kampen.
Op sociale media gingen veel foto’s en filmpjes rond van wateroverlast, bijvoorbeeld van ondergelopen kelders of straten en fietspaden die onder water staan. De problemen deden zich voor in Overijssel, Gelderland en Drenthe, maar ook verschillende plaatsen in Brabant kampten met wateroverlast.
Zo moest dierenpark BestZOO in het Brabantse Best dinsdag de deuren gesloten houden vanwege wateroverlast. Alle dieren zijn naar een droge plek gebracht. Volgens Omroep Brabant stond op het terrein zo’n 10 tot 15 centimeter water. De brandweer pompte het water weg.
Een kippenboerderij in het Noord-Limburgse Ysselsteyn is dinsdagochtend ondergelopen. De oorzaak is de hevige regenval van de dagen ervoor. „De kippen zitten hoog en droog, die hebben er geen last van”, liet een woordvoerder van de veiligheidsregio weten. Het bedrijf heeft twee stallen met zo’n 120.000 kippen, vertelde de zegsman.
De stoomstoring die in de nacht van maandag op dinsdag ruim 11.000 huishoudens trof in en rond het Overijsselse Nijverdal, was rond 8.45 uur verholpen, meldde netbeheeder Enexis. Door het hoge water was een schakelstation half ondergelopen.
Eerste kerstdag
De regenachtige eerste kerstdag zorgde door heel Nederland voor veel overlast. De problemen deden zich met name voor in Overijssel en Gelderland, maar ook in Drenthe en Brabant hadden mensen last van ondergelopen wegen, fietspaden en kelders.
Het Overijsselse buurtschap Fortmond, in de gemeente Olst-Wijhe was door het hoge water een tijd niet meer met de auto bereikbaar, schreef de Stentor. Inwoners en bezoekers werden met een pontje van en naar het vaste land gebracht. In het buitengebied van Losser liepen straten onder water doordat de Ruhenbergerbeek overstroomde.
De Gelderlander meldde dat medewerkers en vrijwilligers van Free Nature in Poederoijen 120 konikpaarden en runderen in veiligheid hebben gebracht. Het gebied waar de dieren normaal gesproken grazen, komt vermoedelijk onder water te staan.
In Drenthe liepen akkers onder en was natuurgebied Hart van Drenthe op sommige plekken door het hoge water vrijwel onbegaanbaar, meldde RTV Drenthe. In Eelde ontstond een klein sinkhole en was een deel van een kruising afgezet.
Op recreatiepark Kanthoeve in het Brabantse Bakel liepen de wc’s van ongeveer honderd vakantiehuisjes over omdat de riolering het regenwater niet meer kon afvoeren, berichtte Omroep Brabant. Volgens de regionale omroep stond restaurant Het Wapen van Kaatsheuvel urenlang blank omdat een gemaal stilviel en het rioolwater via de wc’s de horecagelegenheid instroomde. De brandweer heeft het water weggepompt.
Volgens 1Limburg bereikte rivier de Niers, in Noord-Limburg, met 28 kubieke meter per seconde de hoogst gemeten afvoer ooit. Vooralsnog leidden hoge waterstanden in de provincie nog nergens tot overlast.
Automobilisten langs de Lek bij Vianen moesten snel hun auto weghalen op parkeerplaats P3, meldde RTV Utrecht. Deze parking ligt achter de zomerdijk en dreigde onder te lopen. Dat gold ook voor een parkeerplaats langs de Lek bij Duurstede.
Werelderfgoed
Het historische Ir. D.F. Woudagemaal in het Friese Lemmer, dat vorige week dinsdag in bedrijf is genomen, bleef ook tijdens de kerstdagen draaien, meldde Wetterskip Fryslân. Dat was nodig om het water in de provincie onder controle te houden.
Het is de derde keer dit jaar dat het werelderfgoed moet meehelpen om Friesland te beschermen tegen overstromingen. Het 103 jaar oude gemaal is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld. Het staat al ongeveer 25 jaar op het Werelderfgoedlijst van Unesco. Het gemaal wordt alleen ingezet als er een grote kans is op overstromingen, want voor de bediening is veel menskracht nodig.
