Demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) maakte de koerswijziging donderdag bekend.

Sinds 1 juli moeten ondernemers herbruikbare alternatieven voor wegwerpbekers en -bakjes met plastic aanbieden. Kiezen consumenten toch voor wegwerpproducten, dan moeten de bedrijven daar een extra bedrag voor vragen. Hoe hoog dat bedrag is, mogen ze zelf bepalen. Soms vraagt een verkoper slechts 1 eurocent, terwijl een ander een hoger bedrag wil hebben.

Kritiek

Vanaf 1 januari volgend jaar zijn plastic wegwerpbekers voor mensen die hun drinken ter plekke opdrinken bovendien helemaal verboden.

Op de nieuwe regels klonk veel kritiek. „Niet te handhaven, fraudegevoelig en niet goed uitvoerbaar”, zei de ILT tegen de NOS. De Tweede Kamer nam in oktober een drietal moties aan om de plastictaks te schrappen en om meer ruimte te bieden voor plastic wegwerpservies dat niet bedoeld is om mee te nemen.

De ILT gaat op die twee punten minstens een jaar lang niet handhaven, zegt een woordvoerder van Heijnen. Bedrijven krijgen voorlopig dus geen problemen als ze geen extra geld vragen voor wegwerpplastic. Ze kunnen wergwerpservies daarnaast ongestraft blijven aanbieden als er minder dan 5 procent plastic in zit, een groot deel wordt ingezameld en al dat ingezamelde servies wordt gerecycled.

Doelen

Staatssecretaris Heijnen wil de regels niet helemaal schrappen omdat Europese doelen blijven gelden, zegt ze in een verklaring. „Ik vind het zeer onverstandig om mijn ambtsopvolger op die manier voor de voeten te lopen: met een doelstelling die snel dichterbij komt, maar minder mogelijke maatregelen om die te bereiken.”

De ILT gaat de instructie van Heijnen bestuderen, schrijft de inspectie in een reactie. „We kijken dan naar de handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en fraudebestendigheid. Zodra de uitkomst hiervan bekend is, zullen wij samen met het ministerie aan de sector laten weten welke gevolgen dit heeft voor de handhaving.”

De levensmiddelenbranche is blij dat de ILT tijdelijk minder streng gaat controleren. Volgens branchevereniging CBL blijkt daaruit dat demissionair staatssecretaris Heijnen inziet dat de heffing op dit moment „niet voldoende werkbaar is”.

Het CBL, waar bijna alle supermarkten onder vallen, wilde al langer dat leden afspraken mogen maken over een gezamenlijke vaste heffing. Dit moet voorkomen dat supermarkten elk een ander bedrag vragen voor eenmalig plastic.

Horeca

Mogelijk stoppen frituurzaken met het apart berekenen van de toeslag door het besluit, denkt de directeur van de Vereniging Professionele Frituurders, Frans van Rooij. „Het geeft de verpakkingsbranche meer tijd om met betaalbare alternatieven te komen, zodat frituurzaken hun klanten niet met extra kosten hoeven op te zadelen”, laat hij weten. Ook Koninklijke Horeca Nederland is positief over de beslissing, omdat die meer duidelijkheid geeft voor de bij de brancheorganisatie aangesloten ondernemers.