Wat is een verbod op homogenezing?

Conversietherapie is gericht op het veranderen van iemands seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Volgens een recent rapport van het onderzoeksinstituut Nordlandforskning en Bufdir (Directoraat voor Kinderen, Jeugd en Gezinnen) krijgt één op de vier lhbti’ers met dergelijke pogingen te maken. De therapie kan extreme maatregelen omvatten, zoals corrigerende verkrachting, elektrische schokken en duiveluitdrijvingen. In een bredere definitie kunnen pastorale gesprekken over iemands seksuele identiteit echter ook als conversietherapie worden beschouwd.

Waar komt dit debat in Noorwegen vandaan?

In 2019 neemt Trine Skey Grande, minister van Cultuur en Gelijkheid, het initiatief voor een wettelijk verbod op conversietherapie.

Een jaar later roept VN-ambtenaar Victor Madrigal-Borloz alle landen ter wereld op om een verbod op de therapie in te voeren. Dat is voor Anette Trettebergstuen (op dat moment Kamerlid voor de Arbeiderpartiet) aanleiding om de Noorse autoriteiten te vragen haast te maken met de invoering van dergelijke wetgeving.

In 2021 dient de minister van Cultuur en Gelijkheid van die periode, Abid Raja van de sociaalliberale Venstre-partij, een wetsvoorstel in dat conversietherapie illegaal maakt.

Het wetsvoorstel bevat een brede definitie van homogenezing en verbiedt alle vormen van behandeling die gericht zijn op het veranderen van de seksuele oriëntatie. Voor kinderen onder de 16 jaar is conversietherapie te allen tijde illegaal, aldus het voorstel. Volwassenen kunnen dit alleen legaal ondergaan als ze daar expliciet toestemming voor geven. Ook gebed, voorbede en pastorale hulp vallen onder de definitie „als ze gedaan werden op een manier die een behandelachtig gevoel heeft”, legt de Noorse krant Vart Land uit.

De verkiezingen, later in 2021, beëindigen echter het mandaat van Raja. Hij wordt opgevolgd door Anette Trettebergstuen, die kritiek heeft op het bekeringswetsvoorstel omdat het volgens haar te mild is. Ze hekelt met name het feit dat het voorstel conversietherapie toestaat voor toestemmende volwassenen en reclame voor de praktijk niet verbiedt. In 2022 dient Trettebergstuen een nieuw voorstel in dat ook bovengenoemde praktijken strafbaar stelt.

Hoewel Trettebergstuen vroegtijdig aftreedt als minister van Cultuur en Gelijkheid vanwege een integriteitskwestie, steunt 
haar opvolger, minister Lubna Jaffery, haar werk voor een verbod op conversietherapie. Het voorstel van Trettebergstuen wordt dinsdag verder in het Noorse parlement behandeld.

Wat betekent zo’n verbod voor christenen met een traditionele visie op seksualiteit?

Die christenen maken zich zorgen over het mogelijke verbod op conversietherapie. Ze zijn bang dat ze niet meer mogen verkondigen dat het huwelijk een verbintenis is tussen een man en een vrouw en dat homoseksualiteit zondig is.

Trettebergstuen wees er destijds op dat christenen mogen preken dat homoseksualiteit zondig is. Ze voegde er echter aan toe dat dit niet valt onder vrijwillig gekozen therapie. Christenen moeten daarom voorzichtig zijn met dergelijke praktijken, want de minister zei ook dat pastorale gesprekken als conversietherapie worden gezien als ze „methodologisch gericht zijn op het willens en wetens veranderen van een persoon”.

Een groep van negentien prominente christenen uit Noorwegen schreef een brandbrief in Vart Land, waarin ze erop wijzen dat een streng verbod op conversietherapie laat zien dat „de regering bereid is om de fundamentele vrijheid van geloof en meningsuiting van de ene groep op te offeren door te dreigen met vervolging om de opvattingen en praktijken van de andere groep met betrekking tot geslacht en samenwonen te beschermen”.

De auteurs van het opinieartikel stellen dat een verbod leidt tot onzekerheid over de vraag of ze bijvoorbeeld vrijelijk de Bijbel kunnen citeren en hun leven kunnen leiden volgens Bijbelse richtlijnen of hardop kunnen bidden voor iemand die „in overeenstemming met normen uit de Bijbel wil leven.”

Een Noorse advocatenvereniging stelt christenen gerust dat ze zich vrij zullen mogen uitspreken onder het bekeringsverbod. De advocaten wijzen erop dat in het laatste ontwerp staat dat conversietherapie strafbaar is wanneer iemand „een ander beledigt door methoden te gebruiken om iemands seksuele oriëntatie of genderidentiteit te veranderen”. De juristen stellen dat pastorale gesprekken nooit bedoeld zijn „om mensen te onderdrukken, onder druk te zetten, te kwellen of te beledigen”. Bovendien zijn die zaken nu ook al verboden.

Speelt dit probleem in andere landen?

De Noren zijn niet de enigen die deze discussie voeren. Die vindt ook plaats in Zwitserland, Polen en België. Duitsland, Spanje en Frankrijk hebben al een verbod op deze praktijk ingevoerd.

In Nederland diende D66 met vier andere partijen in oktober een soortgelijk voorstel in voor bespreking in de Tweede Kamer. De behandeling hiervan heeft echter door het verkiezingsreces een tijd stilgelegen. In de komende tijd zal de Kamer beslissen wat er met het voorstel moet gebeuren. Waarschijnlijk zullen het debat en de stemmingen volgend voorjaar plaatsvinden.