Ondernemers, de gemeente Tholen en energietransitieplatform ON E Target werken gebroederlijk samen in een project dat tot doel heeft bedrijven in staat te stellen om samen, los van het stroomnet, hun energiebeheer te organiseren.

In hun streven naar verduurzaming gaan de deelnemende bedrijven met zonne­panelen opgewekte elektriciteit onderling uitwisselen. Sterker: ze gaan het aandeel 
zonne-energie dat niet wordt benut, opslaan in een grote batterij. Die stroombuffer kan dan via slimme sturing op een ander moment alsnog worden aangesproken.

Het stadje Tholen is landelijk trendsetter met dit opmerkelijke initiatief, genaamd Collectieve verduurzaming bedrijventerreinen Tholen, en daar zijn de bedenkers best trots op. „ON E Target is een energietransitieplatform dat bedrijventerreinen in Nederland stimuleert collectief te verduurzamen”, legt Peter van Tuijl van ON E Target uit.

„De oorsprong van het project in Tholen dateert al uit 2018. Er is toen een stichting opgericht om te komen tot verduurzaming van bedrijven op bedrijventerrein Slabbecoornpolder in de stad Tholen. Maar een jaar later bleek er congestie te zijn ontstaan op het stroomnet voor midden- en klein­verbruikers op Tholen en Schouwen-Duiveland. Als gevolg daarvan konden de bedrijven hun teveel aan duurzaam opgewekte stroom niet terugleveren aan het net. In de plannen voor collectieve verduurzaming was opslag met behulp van een batterij opgenomen. Toen is het idee geboren om de opslag in de batterij naar voren te halen om de problemen die voortkomen uit de netcongestie te verlichten. Daarmee kon in beginsel de collectieve verduurzaming van de bedrijventerreinen Slabbecoornpolder en Welgelegen in Tholen worden gerealiseerd.”

Zeer positief

Op Slabbecoornpolder, waar zo’n veertig bedrijven zitten, bleken de ondernemers volgens Van Tuijl zeer positief te staan tegenover het idee om door middel van energie­opslag onafhankelijk van het elektriciteitsnet duurzaam in de eigen stroombehoefte te kunnen voorzien.

Het idee is eenvoudig: stem als bedrijven onderling nauwkeurig af op welke momenten van de dag bedrijven veel of juist weinig stroom nodig hebben. Ondernemingen kunnen tijdens daluren in hun elektriciteitsverbruik stroom afstaan aan een ander bedrijf dat op dat moment juist piekt in de stroombehoefte. Deze met zonnepanelen opgewekte elektriciteit wordt afgenomen uit een batterij met een capaciteit van 2 megawatt, waarin de stroom is opgeslagen.

Mark Bierens is een van de deelnemende ondernemers. Hij is enthousiast. „Het is mooi dat alle bedrijven op Slabbecoorn­polder dit initiatief omarmen”, zegt Bierens, wiens bedrijf Delta Glass kunststof platen fabriceert. „We doen zo iets aan de overbelasting van het stroomnet en dragen tevens ons steentje bij aan de verduurzaming van onze samenleving.”

Olifant

Wethouder Peter Hoek (SGP, Duurzaamheid) van de gemeente Tholen is al even geest­driftig. Hoek roemt de prima publiek-private samenwerking in het project. „De landelijke verduurzamingsagenda kun je zien als een grote, logge olifant”, aldus Hoek. „Waar moet je beginnen? Maar als je dit grote, logge probleem in stukjes knipt, maakt dat de 
zaken wellicht eenvoudiger. Dit project is zo’n stukje. Tholen laat er ook nog eens mee zien een voortrekkersrol te willen vervullen in de Nederlandse verduurzamingsagenda. Dat is heel mooi. Minister van Klimaat en Energie Rob Jetten noemde het project onlangs in de Tweede Kamer nog een schoolvoorbeeld van innovatieve samenwerking in de energietransitie.”

Hoek verwacht dat de deelnemende bedrijven als collectief straks enkele tonnen per jaar kunnen besparen op hun energiekosten.

Maar de bedrijven op Slabbecoornpolder zijn nog maar het begin. Samen vormen ze nu een lokale energiemaatschappij. Inmiddels is ook het belendende bedrijventerrein Welgelegen, waar een aantal grote commerciële spelers is gevestigd, aangehaakt. In totaal zullen straks mogelijk 140 bedrijven in Tholen als collectief hun energiebeheer onderling gaan organiseren. De initiatief­nemers zeggen te hopen op een zwaan-kleef-aan­effect.

Onlangs werd met de Rabobank een samenwerkingsovereenkomst getekend om ondernemers op de bedrijventerreinen in Tholen te motiveren aan het project deel te nemen en om vergelijkbare initiatieven in de hele regio Zeeland/West-Brabant te ondersteunen.

Batterij

Van Tuijl legt uit dat als alles volgens planning verloopt, de batterij voor het opslaan van energie in juli volgend jaar volledig operationeel zal zijn. „De batterij wordt in februari, maart geplaatst. De eerste vier bedrijven zijn inmiddels ingestapt in het groepscapaciteitscontract dat is afgesloten met regionaal netbeheerder Stedin, en we hebben vijftien tot twintig aanmeldingen binnen voor aansluiting op de batterij in het eerste kwartaal van 2024. Uiteindelijk wordt dit project natuurlijk gedragen door de ondernemers, zij zijn onze ambassadeurs.”

Volgens Van Tuijl is het de bedoeling op de wat langere termijn een warmte-koude­netwerk te ontwikkelen, waarin een groot warmwatervat is voorzien. „Met overschotten aan duurzaam opgewekte stroom kan water centraal worden verwarmd of gekoeld, waarmee straks bedrijven en mogelijk ook woningen in Tholen kunnen worden verwarmd of gekoeld. Die woningen moeten dan wel eerst worden aangesloten op dit warmte-koudenetwerk, dat gevoed zal worden vanuit Slabbecoornpolder en Welgelegen met onder andere de restwarmte en -koude van de bedrijven.”

Eer

Mirjana Schaap van WM3 Energy is als projectmanager bij ON E Target betrokken. „De ondernemers in Tholen komt echt alle eer toe”, zegt ze. Het bureau WM3 Energy begeleidt projecten die beogen bedrijventerreinen collectief duurzamer te maken. Schaap: „Ons bureau heeft vooral een dienende rol in die zin dat we partijen bij elkaar brengen en de ondernemers begeleiden en adviseren, bijvoorbeeld bij het afsluiten van het groepscapaciteitscontract met netbeheerder Stedin. In dit project fungeerden we als een soort haarlemmerolie en we hopen natuurlijk dat het als een blauwdruk zal dienen voor een verdere uitrol van vergelijkbare energiehubs op bedrijventerreinen in de rest van het land. We gaan daar in ieder geval enorm ons best voor doen.”

De deelnemende bedrijven en de gemeente Tholen hebben samen een stichting opgericht, de Renewable Energy Community, kortweg REC, die met de afnemers van de duurzaam opgewekte stroom de onderlinge verdeling regelt. De stichting is het aanspreekpunt voor alle betrokken partijen.

Er is volgens Van Tuijl wel een achtervang geregeld voor het project. „Mocht het nu een keer gebeuren dat de door ons opgewekte zonnestroom opraakt, dan is verzekerd dat we stroom via het openbare net blijven krijgen.”

Enthousiast

Ondernemer Mark Bierens: „We zijn nu een paar jaar verder en ik ben nog even enthou­siast. Ik geloof in dit project. We zitten met z’n allen achter dezelfde meterkast; sterker nog: we zitten zelfs aan het stuur. Maar ik wil ook mijn kinderen kunnen vertellen dat verduurzaming belangrijk is en dat ik daar, door mee te doen aan dit initiatief, mijn steentje aan probeer bij te dragen. Dat wil ik ook mijn klanten kunnen vertellen als ze vragen wat mijn bedrijf bijdraagt aan de energietransitie.”

Van Tuijl: „Als in heel Nederland 250 bedrijventerreinen zouden doen wat straks misschien 140 bedrijven in Tholen aan energietransitie gaan doen, realiseert Nederland al een derde van wat voor ons land is afgesproken op de klimaattop in Parijs. TNO heeft dat uitgerekend.” Wethouder Hoek besluit: „Zo is netcongestie een kans geworden.”