Dieren lijden verschrikkelijk, vooral schapen sterven. „Het is geen leuke aanleiding dat ik hier ben”, beseft koning Willem-Alexander. Hij is deze ochtend te gast op het bedrijf van de Cees en Esther Verhagen. Zoon Patrick, die de schapentak beheert, en landbouwminister Piet Adema schuiven ook aan de keukentafel.

Blauwtong, overgebracht door knutten, heeft de afgelopen weken flink huisgehouden op de boerderij. Van zijn 300 schapen zijn er 42 doodgegaan, veel meer waren ziek. Ook veel van de 220 koeien hebben het virus onder de leden. De Verhagens vertellen over het eerste zieke dier, de dierenarts die blauwtong vaststelde, de pogingen om de dieren in leven te houden en over de 170 lammeren die nog steeds op het bedrijf rondlopen. „Geen handelaar wil ze kopen, uit angst dat ze alsnog doodgaan”, zegt Cees.

Gelukkig is de situatie op dit moment stabiel. Zieke schapen heeft de familie Verhagen niet meer. Wel geven de koeien nog altijd minder melk dan normaal.

Onzekerheid

Bij sommige boeren is wel 40 procent van de schapen doodgegaan, zegt minister Adema. Verhagen benadrukt het effect op de sector. „De veehouderij staat onder druk, door alles wat op ons afkomt. Blauwtong doet daar nog een schepje bovenop. Vooral onder jongeren is er veel onzekerheid.”

Koning Willem-Alexander springt erop in met een vraag aan Patrick: „Vormen jullie een maatschap?” De jonge boer vertelt dat hij meewerkt maar geen mede-eigenaar is, in tegenstelling tot zijn oudere broer en zus.

„Boeren zit in je bloed, dat is wel duidelijk met drie kinderen in het bedrijf”, zegt de koning. „Ja, het is een manier van leven. Mijn vrouw komt uit de stad, maar zij doet het ook prima”, laat Verhagen zich ontvallen. Iedereen lacht.

Volgens de koning zijn boeren de hoeders van het platteland. „En zonder boeren zouden er geen steden zijn”, zegt hij. Minister Adema juicht die uitspraak toe: „Het is zó belangrijk om dit te horen in een tijd dat boeren zich soms afvragen of ze er nog wel mogen zijn.”

Het gesprek verschuift naar de verwachte oplossing: het vaccin waar de farmaceutische industrie aan werkt. De koning blijkt goed op de hoogte. „Het gaat toch om een nieuw type van het virus?”, vraagt hij. Adema bevestigt dat. „Daarom is er nog geen geschikt vaccin.”

Willem-Alexander wil ook weten of het virus invloed heeft op de dracht van de schapen. Die zorg is er wel, zegt Adema. Verhagen weet er ook van en vreest de gevolgen. „Als een schaap het ongeboren jong verwerpt, krijgen we haar dit seizoen niet meer drachtig.”

Het gezelschap trekt beschermende witte pakken aan en loopt naar de schapenstal. Daar staat bedrijfsdierenarts Wim den Hartog al bij een koppeltje schapen te wachten. Met een ferme zwaai zet hij een van de dieren op haar achterwerk. „U hoeft niet te schrikken, het schaap heeft hier geen last van”, stelt hij de koning gerust.

Den Hartog opent voorzichtig de bek van het dier. „Als dit schaap nog ziek zou zijn, zou ze mijn hand proberen te ontwijken. Want de lippen zijn dan heel pijnlijk, binnen in de bek zitten zweren, de tong is dik en soms blauw.” De koning knikt begrijpend.

Lijden

Den Hartog zegt dat het lijden van de dieren hem aangrijpt. Behandeling van blauwtong is niet mogelijk, het blijft bij pijnbestrijding en goede zorg in de vorm van gemakkelijk op te nemen voedsel. Maar zieke dieren eten nauwelijks, want ook de ingewanden zijn aangetast. „Thee getrokken van hooi, we hebben van alles geprobeerd”, zegt boer Verhagen.

In de tot vergaderruimte omgebouwde oude hooiberg rondt de koning zijn bezoek af met een rondetafelgesprek met enkele andere gedupeerde veehouders en specialisten uit de veehouderijsector en de farmaceutische industrie. Biologisch veehouder Dolf Heikoop brengt geëmotioneerd zijn gevoelens onder woorden. „Het voelt als falen als je je dieren zo ziet lijden. Hier ben ik geen boer voor geworden.”

Als de koning vertrokken is, toont Verhagen zich onder de indruk. „Het is heel bijzonder dat hij hier was. Het valt me op dat hij heel goed op de hoogte is van wat er in de sector speelt. De koning liet ook merken dat hij positief over de landbouw denkt. Sommige mensen zijn kritisch op het koningshuis, maar ik vind dat hij waardering verdient voor zijn werk.”

> rd.nl/blauwtong voor meer foto’s