De natuur is gevoeliger voor stikstof dan eerder gedacht, meldden onderzoekers van Wageningen Universiteit donderdag in een nieuw rapport. Daardoor wordt het een nog grotere klus om de wettelijke doelen te halen, waardoor de natuur gezonder wordt.

„De natuur is niet opeens slechter geworden”, zegt De Vries in reactie op dat onderzoek. Wel levert het nieuwe wetenschappelijk inzicht op dat er veel werk aan de winkel is, stelt hij.

Strenger

Uit het onderzoek volgt dat de stikstofnormen in Nederland de komende tien jaar strenger moeten worden. Gemiddeld genomen zou de bestaande norm (kritische depositiewaarde, kdw) 7 procent moeten worden aangescherpt.

Minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) noemt de nieuwe cijfers „zorgwekkend voor de natuur en voor iedereen die zo hard werkt aan onze gezamenlijke opgaven om de natuur te herstellen”.

Onzin

Voor Wim de Vries, als ‘stikstofprofessor’ verbonden aan de Wageningse Universiteit, komt het nieuws niet uit de lucht vallen. Hij is als meelezer betrokken bij het gepubliceerde onderzoek. Hij nuanceert het beeld dat het opeens slechter gaat met de natuur in Nederland. „Dat is onzin”, zegt hij, „wel worden de normen aangescherpt.” Die aanscherping van de normen is het gevolg van breed internationaal onderzoek.

„Die wetenschappers stelden vorig jaar vast dat de bandbreedtes om de effecten van stikstof op de natuur te meten omlaag moeten. Omdat op basis van metingen blijkt dat de natuur gevoeliger blijkt voor stikstof, zeker als een teveel in vele jaren wordt opgebouwd.

In Nederland wordt een model gebruikt om per natuurgebied de kdw te berekenen, maar die moet dan wel binnen die bandbreedte liggen. Nu die lager ligt gaat dus ook de kdw van veel natuurgebieden naar beneden.”

De Vries verwacht geen directe gevolgen voor het veelbesproken stikstofbeleid in Nederland, zoals de aanwijzing van piekbelasters.

Wel denkt hij dat het nieuwe kabinet opnieuw moet gaan rekenen om de vereiste stikstofreductie te bepalen, als ze 74 procent van de natuurgebieden onder de kdw wil krijgen.

„Het gaat om beleid op de lange termijn om circa de helft van de emissies terug te dringen, en ook dan zal het effect op de natuur nog naijlen. Als je jarenlang te veel stikstof hebt uitgestoten in de buurt van kwetsbare natuurgebieden, kost het ook jaren de tijd om de gunstige effecten van minder stikstof in de natuur terug te zien.”

In Nederland is er al geruime tijd kritiek op de kdw. Veel politieke partijen willen van de grenswaarde af, omdat die niet flexibel is. Het kabinet is op zoek naar een alternatief, maar tot nu toe is die niet gevonden. Zolang het er niet is, blijven rechters de kdw gebruiken als ze bijvoorbeeld moeten oordelen of een bouwproject door kan gaan.

De Vries noemt het zoeken van een alternatief voor de kdw als maat voor stikstof-effecten „heel ingewikkeld”. „Ik zie dat alternatief niet. Je belandt dan al snel van de regen in de drup.”

Normen

„Het lijkt mij verstandiger om de komende jaren duidelijke normen te stellen.” Hij ziet dat als een opdracht voor het nieuw te vormen kabinet. „Een strengere norm stellen houdt veel meer in dan wat piekbelasters uitkopen om de bouw in Nederland weer los te trekken. Je kunt eraan denken om elke boer een norm te geven hoeveel hij mag uitstoten. Dat schept duidelijkheid. Bovendien moet in de discussie ook de mobiliteit worden meegenomen”, zegt De Vries. „Ook het autoverkeer en luchthaven Schiphol hebben hun bijdrage te leveren om de stikstofuitstoot omlaag te krijgen.”