Probeer niet in opstand te komen. Dat lijkt de boodschap te zijn die de Russische president Vladimir Poetin wil afgeven met de vermoedelijke dood van Wagnerchef Jevgeni Prigozjin. Veel over de toedracht is echter nog onduidelijk.
De Embraer RA-02795, een privéjet, hing woensdag zo’n half uur in de lucht toen het met een duikvlucht naar beneden stortte en crashte. Daarmee kwam er naar alle waarschijnlijkheid een einde aan het leven van miljardair en topman van het huurlingenleger Wagner, Jevgeni Prigozjin. Op videobeelden is te zien hoe het toestel bij het Russische plaatje Kuzhenkino naar beneden tuimelt. Het was op weg van Moskou naar Sint-Petersburg.
Naast Prigozjin stonden er nog een aantal andere kopstukken van Wagner op de passagierslijst van het toestel. Onder hen is Dmitri Utkin, een oud-agent van de Russische geheime dienst en de oprichter van Wagner. Utkin, die te boek staat als een neonazi, gold als tweede man van het huurlingenleger. De naam Wagner zou door hem zijn gekozen uit bewondering voor de componist Richard Wagner – de favoriete componist van Hitler.
Een andere inzittende was Valery Chekalov, de gevreesde chef veiligheid van Prigozjin. Hij wordt onder meer gelinkt aan de dodelijke aanvallen op journalisten die onderzoek deden naar de Wagnergroep.
Met het neerstorten van het toestel kwamen met Prigozjin dus ook enkele van zijn naaste vertrouwelingen om. Ervan uitgaande dat het Kremlin achter de crash zit, ligt hier volgens sommige analisten een mogelijke verklaring voor het feit dat Prigozjin nog zo lang na zijn Mars op Moskou op 24 juni vrij rond kon lopen: Poetin wilde direct een grotere slag slaan. Anderen wijzen als verklaring simpelweg op de lange voorbereidingstijd voor een effectieve aanslag.
Wandelende dode
Duidelijk is dat Prigozjin al sinds diens opstand tegen de legertop als „wandelende dode” gold. Poetin had zijn actie als verraad bestempeld – een doodzonde. „Als ik Prigozjin was zou ik mijn voorproever (van voedsel) niet ontslaan”, zei de CIA-chef recent nog.
Zekerheden zijn er echter nog niet, donderdagmorgen zelfs nog niet over de dood van Prigozjin. Zeer waarschijnlijk was die echter al wel. Grey Zone, het aan Wagner verbonden Telegramkanaal, meldde diens dood woensdagavond en de verlichting van het Wagner-hoofdkantoor in Sint-Petersburg vormde een kruis.
Belangrijke vraag is nu wat de vermoedelijke dood van Prigozjin voor de toekomst van Wagner betekent. De missies van het huurlingenleger in Afrika zullen wellicht doorgaan, maar zeker is dat een belangrijke samenbindende factor van de groep is verdwenen.
