Anderhalve week geleden sprak het D66-kamerlid Bakker in deze krant de hoop uit dat over het NIOD-rapport een waardig verantwoordingsdebat zou worden gehouden. Zijn hoop is door de val van het kabinet ten dele beschaamd. Een waardig debat kan het nog wel worden, maar een echt verantwoordingsdebat niet meer, omdat de verantwoordelijke ministers al demissionair zijn.

Voor de televisie verweet Bakkers partijgenoot senator Terlouw minister Pronk dinsdag „zand in het raderwerk van de parlementaire democratie” te hebben gegooid. De oud-minister en oud-partijleider bevestigde dat er nu geen sprake meer zal zijn van een verantwoordingsdebat. „Het debat is vervuild met allerlei andere elementen. De vertrouwensvraag is verkruimeld.”

Terlouw, die dinsdag de hele dag optrad als commentator, had liever gezien dat het kabinet volledig in functie aan het debat was begonnen, om pas daarna eventueel af te treden. „Nu krijg je een situatie van: Moet ik weg? Ik ben al weg.” Terlouw betreurt het dat de staatsrechtelijke consequenties achter gesloten deuren zijn getrokken en niet in de arena van de Tweede Kamer.

Op diezelfde lijn zit hoofdonderzoeker P. Romijn van het NIOD. In een interview elders in deze krant zegt hij dat het NIOD liever had gezien dat de conclusies niet in de beslotenheid van de Trêveszaal, waar de ministerraad vergadert, getrokken waren.

Romijn laat de politieke conclusies volledig aan politiek Den Haag, maar geeft wel aan dat gehoopt was dat de bevindingen van het NIOD in de openbaarheid van het parlement getoetst waren. De NIOD-onderzoeker hoopt ook nog steeds dat dat zal gebeuren.

De diverse politieke partijen lijken er wel op gebrand het debat te laten doorgaan, ook met in het regeringsvak een demissionair kabinet. Grote vraag was vanmorgen echter hoe het debat van vanmiddag over de val van het paarse kabinet zou verlopen.

CDA-fractieleider Balkenende sprak zich dinsdag expliciet uit voor een apart debat over het NIOD-rapport naast het debat over de val van het kabinet. PvdA en D66 leken hem daarin te steunen. Nog geen van de politieke partijen heeft zich tegen het debat over het NIOD-rapport uitgesproken. Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven benadrukte dat het debat nog steeds voor volgende week op de agenda staat.

Tijdens het debat moet er onder meer duidelijkheid komen over het houden van een parlementaire enquête. Nu de PvdA daar ook voor is, bestaat er een meerderheid. Er wordt alleen nog verschillend gedacht over de precieze invulling. Nagegaan moet worden op welke punten nog aan waarheidsvinding kan worden gedaan en wie de enquête precies moet houden. Het CDA pleit voor de Eerste Kamer, omdat die meer afstand heeft tot de besluiten over Srebrenica. De PvdA vindt de Tweede Kamer mans genoeg om die afstand zelf te bewaren.