Sesselmann won de verkiezing met 52,8 procent van de stemmen. De CDU’er Jürgen Köpper had het nakijken. En dat terwijl hij de steun genoot van SPD, Groenen, FDP en Die Linke.

Hoe kon dit gebeuren? Deze vraag stelden de partijen hardop. En daarbij wezen ze met de beschuldigende vinger vooral naar elkaar. Het lag aan „de onvoorstelbare politiek van de landelijke regering”, stelde Köpper. Concreter: de Groenen, de grote stad, het linksliberale milieu en de media – al die mensen die vanuit hun ivoren toren geen oog meer voor het volk hebben.

De regeringspartijen SPD, Groenen en FDP lieten weten dat de CDU moet ophouden de regering voortdurend onder vuur te nemen. Zo wakkeren de christendemocraten de gevoelens van onvrede onder de bevolking aan en dat is koren op de molen van de AfD.

De rechts-nationalistische AfD is de laatste jaren steeds verder geradicaliseerd. Sinds 2021 wordt de partij in de gaten gehouden door de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst. De gevestigde partijen hebben afgesproken niet met de partij te zullen samenwerken. Ze hebben, zoals CDU-voorzitter Friedrich Merz zegt, een ”brandmuur” rond de AfD opgericht. Met deze partij wordt geen coalitie gesloten of op welke manier dan ook samengewerkt.

Dat functioneert op landelijk en deelstaatniveau, maar lokaal is het een ander verhaal. Dat blijkt uit een rondgang van de Frankfurter Allgemeine Zeitung door dorpen en steden in Oost-Duitsland, waar het cordon sanitaire op z’n zachtst gezegd gaten vertoont. De christendemocraten stemmen nogal eens in met voorstellen van de AfD. Dan klinkt het uit de mond van de christendemocraten dat er alleen met de AfD voor een bepaald voorstel is gestemd, maar dat het idee niet gezamenlijk is uitgewerkt. Eind 2022 hielpen de christendemocraten in Bautzen een voorstel van de AfD aan een meerderheid. De uiterst rechtse partij stelde voor minder geld beschikbaar te stellen voor taalcursussen voor asielzoekers.

Op lokaal niveau kunnen gevestigde partijen moeilijk om de AfD heen, omdat die in veel gemeenten een derde van de zetels bezit. Op deelstaatniveau kan dit binnen afzienbare tijd eveneens het geval zijn. In 2024 vinden er in de Oost-Duitse deelstaten Thüringen, Saksen en Brandenburg verkiezingen plaats. Op dit moment staat de AfD in de peilingen in alle drie de deelstaten op de eerste plek.

Het succes van de AfD baart Joden in Duitsland zorgen. Josef Schuster, de voorzitter van de Centrale Raad van de Joden in Duitsland, zei geschokt te zijn over de eerste overwinning van een AfD-kandidaat. „Om het helder te zeggen: niet iedere AfD-kiezer heeft een rechtsextreme overtuiging. Maar de partij, waarvan een kandidaat is gekozen, is volgens de binnenlandse veiligheidsdienst rechtsextreem. Dat zoveel mensen daarop stemmen baart mij ernstige zorgen.”