Minister Wopke Hoekstra zegt blij te zijn dat de landgenoten veilig zijn. „We blijven alles op alles zetten om andere Nederlanders te evacueren.” De reddingsoperatie in Sudan wordt uitgevoerd met twee Nederlandse C-130-transporttoestellen vanuit Jordanië.

De eerste Nederlandse evacuatievlucht vertrok om 00.52 uur uit Sudan en landde in Jordanië, met zo’n veertig evacués, onder wie vijftien Nederlanders. Verder zijn enkele tientallen Nederlanders uit Sudan in Jordanië gearriveerd met Duitse evacuatievluchten. Ook is een aantal Nederlanders zondagavond met een Franse vlucht geland in Djibouti. In totaal zijn zo’n duizend buitenlanders geëvacueerd uit Sudan.

„De Nederlandse operatie verloopt gesmeerd”, zegt luitenant-kolonel Theo Spijksma, de commandant voor de evacuaties uit Sudan, maandag desgevraagd vanuit Jordanië. „In zeer korte tijd is een goed, hecht team gevormd van mariniers, tactisch luchttransport en een medische eenheid.” De evacuaties zijn lastig, legt de overste uit. „De veiligheid in Sudan is bepalend. De mariniers zijn bedoeld om de uitvalsbasis op een vliegveld bij Khartoem te beveiligen, niet om gevechten aan te gaan met de strijdende partijen in Sudan.”

Het in veiligheid brengen van landgenoten geeft de commandant een „goed, dankbaar” gevoel. „Defensie staat er als het moet. We werken op hoge snelheid, in een lastige omgeving in verschrikkelijk korte tijd.” Voor maandag staan twee nieuwe Nederlandse vluchten op stapel. „We kijken van moment tot moment naar mogelijkheden om te evacueren.” Spijksma hoopt de missie binnen enkele dagen te kunnen afronden.

Ruim 150 Nederlanders in Sudan hebben zich gemeld voor evacuatie. Sommigen willen niet vertrekken om geen familieleden achter te laten. Namarig Shnan uit Amsterdam, met twee kinderen op bezoek bij haar zieke vader in Khartoem, vindt het te gevaarlijk om naar het vliegveld te gaan. „Ik durf het risico niet te nemen vanwege mijn kinderen. De route naar het verzamelpunt is te gevaarlijk vanwege de gevechten.” Volgens de Amsterdamse is een groep Fransen beschoten op weg naar het vliegveld. „Ik ga alleen als het veilig genoeg is.”

In Sudan vinden zware gevechten plaats tussen het regeringsleger en milities, met name in de hoofdstad Khartoem. Door een staakt-het-vuren is het even iets rustiger. Na vertrek van de buitenlanders laait het geweld waarschijnlijk sterk op. De evacuaties zijn niet zonder risico. „Nederlanders moeten zelf afwegen of ze er gebruik van maken”, zegt Hoekstra. Het is echter „niet te voorspellen hoelang evacuaties mogelijk blijven”. De minister spreekt over een „zeer complexe operatie” die Nederland samen met de Fransen, Duitsers, Britten en Amerikanen uitvoert.

De internationale evacuatie is een „huzarenstukje”, stelt oud-commando Daan Brink, die zaterdag 22 man uit Sudan wist te loodsen. „Het is het een erg complexe operatie met spannende momenten. De situatie is onoverzichtelijk, terwijl veel internationale afstemming nodig is.”