De 56-jarige Nijmeegse hoogleraar, met Duitse nationaliteit, won diverse prijzen, onder meer voor het fotograferen van een zwart gat. Hij is de eerste wetenschapper die, samen met een internationaal team, zo’n gebied –waar de zwaartekracht zo sterk is dat niets eruit kan ontsnappen– heeft weten vast te leggen. Falcke gaat soms voor als lekenprediker in de Evangelische Unierte (luthers en gereformeerd, LS) Kirche in het Duitse Frechen.

Als hij in het heelal kijkt, bevangt hem het gevoel dat er „onder, naast en boven de schepping” een veel grotere werkelijkheid schuilgaat dan datgene dat door de wetenschap gekend kan worden. Deze overtuiging boezemt de astronoom ontzag in en maakt hem nederig, maar stemt hem bovenal tot dankbaarheid. „Ik vind het mooi dat ik een onderdeel van de schepping mag zijn en dit allemaal mag zien.”

Een blik op de sterrenhemel geeft Falcke ook een gevoel van verbondenheid. „Toen God Jesaja opdroeg om naar de sterren te kijken –om vast te stellen Wie ze gemaakt heeft (Jes. 40: 26, LS)– zag de profeet precies dezelfde sterrenhemel als wij nu. Ook als wij omhoog kijken wil Hij ons iets vertellen. Als je weet wie de Schepper is van dat alles en dat Hij naar ons mensen omziet, ga je de natuur steeds meer zien als een liefdesbrief van God.”

Alwetendheid

Het universum toont ook sporen die iets vertellen over de Maker ervan, zegt Falcke. Zo ziet hij hier Gods betrouwbaarheid in terug, vanwege de natuurwetten die altijd hetzelfde verloop hebben. Het heelal getuigt echter ook van Gods vrijheid en creativiteit: „Ondanks die natuurwetten gebeuren daar ook dingen die moeilijk te voorspellen zijn. Denk bijvoorbeeld aan meteorietinslagen.”

Kunnen zwarte gaten ons ook iets leren over God? Falcke meent van wel. „We weten niet wat zich daarin afspeelt en daar zullen we waarschijnlijk ook nooit achterkomen. Dit toont aan dat er fundamentele grenzen zijn aan onze kennis. Alwetendheid, een eigenschap die God wel heeft, is niet mogelijk in de wetenschap.”

Mars

Tegelijkertijd proberen astronomen de grenzen van wat wel kenbaar is, steeds meer te verleggen. Falcke sluit daarom niet uit dat er de komende jaren leven wordt aangetroffen in het heelal. Hij denkt dan bijvoorbeeld aan eencellige organismen op Mars of water onder het oppervlak van een maan van een planeet. „Dat zou heel goed kunnen; hier op aarde treffen we ook steeds vaker leven aan ondanks extreme omstandigheden.”

Als elders in het universum intelligent leven bestaat, zou dat het geloof van Falcke beslist niet op z’n kop zetten. Dan heeft God dat in Zijn wijsheid kennelijk zo gewild, stelt hij nuchter. „Middeleeuwse theologen hanteerden al het principe dat God niet in Zijn almacht beperkt mag worden door vast te stellen wat Hij wel en niet zou mogen scheppen. Intelligent leven op een andere planeet zou mij dus niet in verlegenheid brengen.”

Braamstruik

Niet alleen de kosmos doet Falcke nadenken over God, ook de aardse natuur heeft vaak die uitwerking op hem. Met een aantal leden van zijn kerk in Frechen trok hij onlangs de natuur in. „We lazen eerst een Bijbeltekst, waarna iedereen er individueel op uittrok om in de bossen over de tekst te mediteren.”

Het was hartje winter, blikt Falcke terug. De kale bomen oogden dood. De ondergaande zon gaf de hemel een vuurrode gloed. „Dat deed me denken aan het roepingsverhaal van Mozes. God sprak vanuit een vuur dat uit een braamstruik opvlamde, toch verbrandde die struik niet.”

Op een vergelijkbare manier deerde het de bomen in het bos niet toen er een stevige wind doorheen joeg. Sterker nog, ze leken in de beleving van Falcke zelfs te dansen. „Er zat dus nog leven in, anders zouden de takken wel afbreken. Zo schemerde iets van Gods werkelijkheid door in dat doodse bos. Wat nu dood lijkt, zal straks in de lente weer in bloei staan; een beeld van het nieuwe, geestelijke leven. Dat vervulde me met vreugde en lof voor de Schepper.”