Puinhopen, zo ver het oog reikt. Overal brokstukken van verwoeste huizen, restanten van door bommen gesloopte kerken. Een wandeling door Mosul maakt je allesbehalve vrolijk.
De slag om de stad, in de zomer van 2017, was vernietigend, zoveel is wel duidelijk. Terroristen van Islamitische Staat (IS) lieten zich voor hun aftocht duur betalen. Terwijl ik me met handen en voeten over het puin verplaats, komt een vrouw me tegemoet. Rabbab Ibrahim heet ze, moeder van vijf kinderen. Ze vertelt dat ze ten tijde van IS hier is blijven wonen met haar gezin. Ze zag hoe IS burgers terroriseerde. Ze maakte de zware bombardementen mee. Hoe ze die kon overleven? Rabbab wijst op een kelder in haar huis: „Kijk, daar zaten we met zijn vijftienen.”
Ik zou die middag nóg een woning bezoeken, die van Nadia Younis Butti en haar moeder Badrea. Hun huis staat nog overeind, maar vanbinnen is te zien dat het is geplunderd. Iedere week komen ze er wel een keer, en dan blijven ze een nachtje over. Ontspannen gaat het er niet aan toe. „Telkens als de bel gaat en er blijkt iemand voor de deur te staan, slaat de schrik me om het hart”, zegt Badrea. De opmars van IS en de uiteindelijke verovering van de stad in 2014 gingen gepaard met gruwelijke moordpartijen, niet het minst onder christenen. Wie Mosul kon ontvluchten deed dat. Ook Nadia en haar moeder vertrokken. Sindsdien wonen ze in Erbil, de hoofdstad van Iraaks Koerdistan. En daar zijn ze niet de enige christenen. Nog altijd weigeren velen terug te keren naar Mosul. Sterker: ze hebben hun huis er te koop gezet. IS-militanten mogen dan zijn verdreven, een nieuwe vijand heeft hun plek ingenomen: sjiitische milities.
De Syrisch-Orthodoxe Kerk van Mosul hoopt dat christenen wel terugkeren. „Als de kerk uit Mosul verdwijnt, heeft dat funeste gevolgen voor christenen op de naburige Vlakte van Ninevé”, waarschuwt ze. Voor Nadia staat veiligheid voorop. En daarom trekt ze aan het eind van de dag de deur achter zich dicht en vertrekt ze weer met haar moeder. Terug naar Erbil.