„Soms heb ik dagen dat ik verdrietig ben om problemen in mijn leven. Ik kom dan terneergeslagen bij mijn werk aan, maar als ik dan door het hek ga en de lachende oude mensen zie, word ik zelf ook weer blij en verdwijnen mijn problemen als sneeuw voor de zon.” Een grote glimlach verschijnt op het gezicht van ziekenverzorgende Eldrick Diaz. Hij is werkzaam als ziekenverzorgende in verpleeghuis Kas Hugenholtz in Willemstad op Curaçao.

Het verpleeghuis is gehuisvest in een oud sanatorium en biedt onderdak aan ongeveer zeventig bewoners, die allemaal lijden aan dementie. Het is een gesloten instelling, maar met een open karakter. Iedereen is welkom in het huis en er klinken dan ook verschillende talen. Van Papiamento tot Nederlands en van Engels tot Spaans.

„Ik doe mijn werk met mijn hart en behandel de bewoners zoals ik later ook behandeld zou willen worden.” Naar het zich laat aanzien zal dat nog wel even duren, want Diaz is begin twintig. Hij is afkomstig uit Santo Domingo in de Dominicaanse Republiek.

Jet Thoonen, directeur van de organisatie, ziet vanuit haar kantoor hoe Diaz en zijn collega’s de ouderen eten geven en is zichtbaar geroerd. „Het leven en werk op Curaçao zijn lang niet altijd makkelijk, maar als ik de aandacht en de liefde voor elkaar in dit huis zie, dan geeft mij dat kracht om door te gaan.” Thoonen werkte in Nederland in de wijkzorg, maar is ruim dertien jaar geleden directeur van het verpleeghuis in Willemstad geworden.

Tekorten

Ze ziet het als een roeping en het eiland is onder haar huid gaan zitten. Een onverklaarbare liefde. „Iemand moet het werk in Kas Hugenholtz doen en wie gaat dit werk doen als ik ermee stop?” Een van de kopzorgen van Thoonen heeft te maken met de financiële steun die ze krijgt vanuit de overheid. „De kosten voor eten, drinken, energie, arbeid stijgen de pan uit op Curaçao, maar de vergoedingen die wij ontvangen zijn sinds 2012 niet meer geïndexeerd. Daarbij komt dat de wetgeving stamt uit de jaren 60 en voorschrijft dat we voor elke bewoner hetzelfde bedrag ontvangen. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen de bewoners, terwijl de ene bewoner vanwege zijn of haar ziektebeeld toch echt meer zorg nodig heeft dan de andere.”

Thoonen wordt er boos, verdrietig en wanhopig van. „We hebben deze problematiek samen met de andere organisaties voor ouderenzorg op het eiland al vaak aangekaart bij de overheid. Men hoort ons welwillend aan, soms komt er zelfs een ambtenaar op bezoek, maar uiteindelijk gebeurt er niets. Helemaal niets. Ja, zeggen ze dan, we zien het probleem, maar er is geen geld.” Thoonen neemt een slok koffie. „Hoe kunnen wij nu goede zorg leveren voor een vergoeding van 70 euro per dag inclusief alles, per bewoner?”

Soortgelijke problemen spelen in meer sectoren, zoals in het onderwijs. Ook daar zijn de lonen al jaren niet meer geïndexeerd. En ook daar is er geen budget om de broodnodige investeringen te doen.

Vergrijzing

Thoonen doet er samen met collega’s alles aan om bewustwording van de problemen in de ouderenzorg op Curaçao te bewerkstelligen. „We zitten midden in een grijze golf en het eiland vergrijst alsmaar meer. Er is echt een nieuwe visie nodig en herstructurering van de zorg, want op deze manier komt het niet goed. Onze ouderen hebben mede het eiland helpen opbouwen en verdienen goede zorg gedurende hun oude dag.”

Thoonen vertelt dat ze intens dankbaar is voor haar personeel. „We vormen een prachtig team. In de afgelopen jaren, tijdens de coronapandemie, stonden we voor elkaar en onze bewoners klaar. Hartverwarmend hoe iedereen wilde helpen om ervoor te zorgen dat onze bewoners goede zorg blijven krijgen.” Verzorgende Diaz omschrijft het als volgt. „We hebben niet dezelfde materialen voorhanden als in Nederland, maar we kunnen gelukkig wel hard werken en dat hebben we gedaan.”

Thoonen geeft aan dat het lastig voor haar is om personeel vast te houden. „Door het falende beleid van de overheid is er sprake van een braindrain en vertrekken verpleegkundigen naar elders, waar het beter voor elkaar is. Er gaan verpleegkundigen naar Nederland, want daar is ook een tekort en liggen de lonen aanzienlijk hoger. Of men gaat naar Bonaire, want als buitengewone gemeente hebben die de zaken stukken beter op orde dan wij.”

Ze schudt meewarig haar hoofd. „Er heerst bij de overheid nogal eens de mentaliteit van de kop in het zand steken en vooral niet verder kijken dan je neus lang is. Maar weet je dat je dat op Curaçao helemaal niet kunt doen? We hebben hier geen zand, maar we hebben hier rotsen.”

Nieuwe bedden

Thoonen vertelt dat ze op projectbasis, voor tilliften en bedden bijvoorbeeld, hulp van overal en nergens krijgt. „Er is een donor uit Nederland die ervoor heeft gezorgd dat er binnenkort 33 bedden ingevlogen worden. Dat is nodig ook. Maar voor de structurele dagelijkse financiering wil ik niet afhankelijk zijn van buitenlandse donoren. Dat moet geregeld worden door de overheid. Er zijn best buitenlandse donoren die ons ook met de dagelijkse financiering willen helpen, maar weet je wat er dan gebeurt? Dan gaat de overheid ons korten op onze budgetten en als ik iets niet wil is dat het.”

Een rondleiding door het huis laat zien dat niet alleen de gebruikte materialen gedateerd zijn, maar het hele huis een facelift behoeft. Bewoners liggen met zijn achten op een zaal en van privacy is geen sprake. De bedden zijn oud en verroest en in de kamers is weinig tot geen ventilatie. Voordeel is dat veel van het leven buiten plaatsvindt. Onder een afdak op de buitenplaats maken bewoners muziek samen met enkele personeelsleden. Sommige bewoners dansen met verpleegkundigen en het plezier straalt van de gezichten.

Op de achtergrond ligt de voormalige olieraffinaderij, maar daar hebben de mensen onder het afdak geen boodschap aan. Ze leven in het moment en ze leven op door de muziek. Overigens is de afgelegen plek waar het huis ligt tekenend, want nog altijd rust er op Curaçao enig taboe op dementie. „Familieleden schamen zich dikwijls voor opa of oma. Ze worden soms letterlijk weggestopt. Gelukkig lijkt het wel wat te veranderen, maar ik weet zeker dat er helaas ook ouderen zijn die thuis worden weggestopt en niet de zorg krijgen die ze zouden moeten krijgen.”

Nieuwbouw

Thoonen vertelt over een nieuwbouwplan dat ze hadden gemaakt. „Dat is niet doorgegaan, omdat de overheid er niet mee in wilde stemmen. Ik kan alleen niet langer meer wachten, dus we gaan zelf starten met een kleinschalige verbouwing, zodat er iets meer privacy voor bewoners ontstaat.”

Het is een noodoplossing, want het wachten is op een grote verbouwing of zelfs nieuwbouw. Wanneer dat gaat gebeuren is voor niemand duidelijk. „Ik moet nog ongeveer vijf jaar tot aan mijn pensioen. Ik hoop dat ik het meemaak, maar ik heb er een hard hoofd in.” Ze kijkt naar buiten. „Wij blijven doorgaan, want wie zorgt er anders voor de ouderen op dit eiland?”